ΠΑΛΙΑ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΓΕΝΙΕΣ ΚΑΙ Η ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ_Β’ μέρος, του Roberto Assagioli

old man wikimedia - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

old man wikimedia - Σόλων ΜΚΟ Ερχόμαστε τώρα στις κρίσεις που δοκιμάζουν τα άτομα κατά τη μετάβαση από το στάδιο του ενήλικου στο στάδιο των γηρατειών. Η πρώτη απ’ αυτές μπορεί  να χαρακτηριστεί ως η κρίση του συνταξιοδοτούμενου ατόμου. Πολλά άτομα που, καθώς περνούν τα χρόνια, αισθάνονται το βάρος και την κούραση από την εργασία τους και που αναμένουν με ευχαρίστηση την ώρα που θα αποδεσμευθούν, απογοητεύονται όταν φθάσει αυτή η ώρα της εξόδου, πράγματι αισθάνονται έναν αποπροσανατολισμό και δεν γνωρίζουν τι κάνουν. Χάνουν την αίγλη και ίσως το γόητρο και την ικανοποίηση που τους έδινε η θέση που είχαν και το έργο που προσέφεραν στην κοινωνία.

           Σ’ αυτά προστίθεται και η έλλειψη απασχόλησης που είναι κάτι δύσκολο να το υποφέρουν για να μην πούμε δυσκολότερο από την εργασία που είχαν. Έτσι η απομάκρυνση από την εργασία είναι συχνά το πρελούδιο για δυσάρεστες καταθλιπτικές καταστάσεις και διάφορες νευροψυχολογικές ενοχλήσεις

          Το αντίδοτο είναι η αφύπνιση άλλων ενδιαφερόντων, αλλά η κατάσταση αυτή μπορεί να αντιμετωπισθεί γρηγορότερα και με αποτελεσματικότητα, εάν έχουμε προβλέψει την κρίση και έχουμε σχεδιάσει (σκεφτεί) τα αντίδοτα, ή καλύτερα τα έχουμε ήδη θέσει σε εφαρμογή. Η γυναίκα που δεν εργάζεται (ασχολείται με τις οικιακές εργασίες) δοκιμάζει παρόμοια κρίση αν, για διάφορους λόγους, αποξενωθεί από τις απασχολήσεις με τις οποίες συνήθως ταυτιζόταν και δικαιολογούσε την ύπαρξη της δηλ. τις λειτουργίες της μητέρας και της συζύγου. 

          Αλλά καθώς περνούν τα χρόνια δυνατόν να παρουσιασθεί μια βαθύτερη κρίση μια κρίση, που επειδή περικλείει όλη την προσωπικότητα, μπορεί να ονομασθεί υπαρξιακή. Αυτή δημιουργείται με την άρνηση του ατόμου να γεράσει, δηλαδή να δεχθεί τους περιορισμούς και τους αυτοπεριορισμούς που επιβάλλει η προχωρημένη ηλικία. Αυτά είναι τόσο γνωστά που θεωρώ περιττό να επιμείνω περισσότερο πέρα από το να σημειώσω ότι κάθε τέτοια προσπάθεια δεν στέφεται πάντοτε με επιτυχία. Πάντως υπάρχει μια δυνατή και ικανοποιητική λύση  ֺ η λύση αυτή βασίζεται σ’ ένα γεγονός που έχει γενική σημασία, αλλά στην προκειμένη περίπτωση προσλαμβάνει αποφασιστική σπουδαιότητα. Πρόκειται για την αποταύτιση ή μάλλον την ανεξαρτησία της βιολογικής ηλικίας καθώς και της ψυχολογικής και πνευματικής ηλικίας. Είναι ένα γεγονός μια πραγματικότητα που λίγο πολύ λαμβάνεται υπόψη παρά το γεγονός ότι είναι τόσο φανερό, αν το παρατηρήσουμε από κοντά. 

          Πολλοί άνθρωποι ψυχολογικά παραμένουν παιδιά ή έφηβοι σε όλη τους την ζωή, κάτι που συμβαίνει συχνά με τους καλλιτέχνες. Μπορώ να αναφέρω ένα καθημερινό παράδειγμα: ο Τσάρλυ Τσάπλιν ομολόγησε με ειλικρίνεια στην 80η επέτειο των γενεθλίων του ότι ήταν ακόμη όπως ήταν πάντοτε-ένα παιδί. Ο ώριμος άνθρωπος μπορεί να αποσυνδεθεί από τη βιολογική του ηλικίαֺαυτό σημαίνει ότι δεν είναι ανάγκη να ακολουθήσει την κατιούσα καμπύλη, αλλά μπορεί να βαδίσει κατά μήκος μιας οριζόντιας εφαπτομένης ή καλύτερα να ακολουθήσει ένα ανιόντα στόχο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εκτιμήσει, να γνωρίσει, να αφομοιώσει και να χρησιμοποιήσει τις ανώτερες (υψηλότερες) ιδιότητες της γεροντικής ηλικίας. 

          Δεν χρειάζεται να περιγράψουμε τις αρνητικές και κατώτερες ιδιότητες της γεροντικής ηλικίας, πρέπει όμως να αναφέρουμε την υπερβολική έμφαση που δίνεται στους περιορισμούς της και κυρίως στους σωματικούς όπως: σμίκρυνση του κύκλου ενδιαφερόντων, προσήλωση στο παρελθόν και μια νοσταλγική επιθυμία για τις καλές παλιές ημέρες (που συχνά στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου καλές). Αλλά η ηλικία αυτή έχει και μερικά πολύτιμα θετικά χαρακτηριστικά. Το ότι κάποιος εγκαταλείπει πολλές απ’ τις παλιότερες ροπές και απασχολήσεις πρέπει να θεωρηθεί σαν απελευθέρωση όπως και πράγματι είναι. Οι συγκρούσεις κοπάζουν ή ακόμη και εξαφανίζονται, και έτσι έχει κανείς χρόνο και ευκαιρία να υιοθετήσει άλλους καλύτερους τρόπους ζωής. Τα πάθη και οι συγκινήσεις  κατευνάζονται και αυτό επιτρέπει να βλέπει κανείς τα πράγματα με μεγαλύτερη διαύγεια. Η ώριμη εμπειρία που συσσωρεύτηκε τόσα χρόνια μετατρέπετε σε σύνεση (σοφία). 

        Οι δραστηριότητες που μπορούν να συνεχίσουν τα ηλικιωμένα άτομα είναι ποσοτικά περιορισμένες ενώ κερδίζουν σε ποιότητα. Στην ηλικία των εβδομήντα  πέντε ετών, ο περίφημος γιαπωνέζος ζωγράφος Χοκουσάς γράφει: «Απ’ το έκτο έτος της ηλικίας μου μου άρεσε πολύ να ζωγραφίζω τις μορφές των αντικειμένων αλλά ότι έκανα έως τα εβδομήντα δεν με ικανοποιούσε. Μόνο όταν έφθασα στα 73 άρχισα να καταλαβαίνω τη διαφοροποιημένη μορφή και φύση των πουλιών, των ψαριών και των φυτών». Έτσι η αρμονία, η ισορροπία και η γαλήνη ωριμάζουν στο ηλικιωμένο άτομο που είναι η πηγή μιας άφταστης χαράς που έχει βάθος και διάρκεια. Ο Ριχάρδος Βάγκνερ το αναγνώρισε αυτό με μια εγκάρδια αλλά κάπως υπερβολική έκφραση ότι «η ζωή αρχίζει στα εβδομήντα, μόνο τότε γίνεται όμορφη». 

        Όποιος συνειδητοποιεί το πνευματικό του εγώ (και αυτό μπορεί να γίνει σε κάθε ηλικία από την εφηβική και μετέπειτα), μπορεί να αποταυτισθεί από τις προσωπικές του ηλικίες βιολογική και ψυχολογική-με το να ζει με αυτές (κοντά) και να τις θεωρεί σαν ρόλους που πρέπει να υποδυθεί και καθήκοντα που πρέπει να αναλάβει και εκτελέσει, ενώ θα παραμένει ελεύθερος. Τότε πράγματι είναι σε θέση να υποδυθεί τους ρόλους αυτούς καλύτερα. Μια γυναίκα που δεν είναι μόνο μητέρα, που δεν ταυτίζει τον εαυτό της τέλεια με αυτή τη λειτουργία, είναι μια καλύτερη μητέρα. Αλλά αυτό προϋποθέτει ότι πρέπει να ξεπεράσει μια σοβαρή κρίση, ίσως την πιο μεγάλη και βασική που η ανθρώπινη ύπαρξη καλείται να αντιμετωπίσει. Είναι μια κρίση που αναπόφευκτα αντιμετωπίζουν όλα τα ηλικιωμένα άτομα: αλλά πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό μπορεί να συμβεί, και πράγματι συμβαίνει, σε κάθε ηλικία, αφού έχει τις ρίζες του στο απάνθρωπο γεγονός του αναπόφευκτου φυσικού θανάτου. Αντιμέτωποι με τη σκέψη ή με την πρόβλεψη του θανάτου πολλά ηλικιωμένα άτομα καταλαμβάνονται από φόβο, αγωνία ή επαναστατικότητα που είναι ανάλογη προς την προσκόλληση που έχουν στη φυσική ζωή ή την ταύτιση της προσωπικότητας τους με τους σωματικούς της δεσμούς, δραστηριότητες και λειτουργίες όπως επίσης και προς την έκταση που έχει ο φόβος τους για το άγνωστο και την υποτιθέμενη εκμηδένιση

        Αλλά δεν υποκύπτουν όλοι στις αρνητικές αυτές αντιδράσεις, υπάρχουν πολλοί που αντιδρούν με μια διαφορετική και θετική στάση. Πρώτα έρχονται εκείνοι που έζησαν με μια σταθερή πίστη όχι μόνο θρησκευτική αλλά πάντως με ειλικρινή πίστη. Έπειτα υπάρχουν μερικοί που οι σαφώς καθορισμένες δοξασίες τους κάνουν να υποδέχονται τη ζωή και το άγνωστο χωρίς φόβο και με πνεύμα μιας γενικής αποδοχής για ότι μπορεί να συμβεί στη ζωή τους. Όλοι μπορούν να πετύχουν  αυτή την αποδέσμευση, όταν έχουν απελευθερώσει τη συνείδηση τους από το κύλισμα του χρόνου και έχουν φθάσει στην εσωτερική εμπειρία της πραγματικότητας του υπερβατικού Εγώ, η γνώση του οποίου αποτελεί την ενδόμυχη ζωή μας, την υπέρτατη πραγματικότητα, που υπάρχει μέσα στον καθένα από εμάς

        Το υπερβατικό Εγώ ευρίσκεται «πέραν» και υπεράνω χρόνου. Υπάρχει και ζει στη διάσταση του Αιώνιου. Κάποτε το δοκιμάζουμε αυτό αυθόρμητα αλλά μπορεί να ισχυροποιείται με πολλούς τρόπους και μέσα, τα οποία, όμως, δεν μπορώ εδώ να συζητήσω. Απλώς θα αναφέρω ότι μια μέθοδος, που βοηθά είναι η άσκηση της αποταύτισης, είναι μια μέθοδος που χρησιμοποιείται κατά την εφαρμογή της ψυχοσύνθεσης και αυτή τη μέθοδο πολύ τη συνιστώ.

        Η εμπειρία του Υπερβατικού Εγώ δεν αποκτάται εύκολα. Απαιτεί επίμονη και μακρά άσκηση, αλλά η ανταμοιβή είναι τόσο μεγάλη που καταξιώνει τις προσπάθειες που χρειάζονται. Οι σκέψεις αυτές δείχνουν με ποιο τρόπο θα φτάσουμε στην υλοποίηση της ψυχοσύνθεσης των ηλικιών. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί εάν διατηρήσουμε ζωντανές και σε λειτουργία τις καλύτερες εποχές κάθε ηλικίας. Ένα μεγαλύτερο σε ηλικία άτομο μπορεί συνειδητά να αναζωογονήσει και να καλλιεργήσει στον εαυτό του τα θετικά χαρακτηριστικά όλων των προηγούμενων ηλικιών. Αυτό μπορεί να το κάνει με τη βοήθεια των διαφόρων ψυχοσυνθετικών μεθόδων, όπως είναι οι μέθοδοι που βασίζονται στην φαντασία, στην υποβολή, στο ιδεώδες πρότυπο, στη βεβαίωση και στον αυτοδιαλογισμό. Μπορεί να προχωρήσει ακόμη περισσότερο, αν εκτεθεί στην άμεση επίδραση προσώπου προηγούμενων ηλικιών με την αναζήτηση της συντροφιάς παιδιών, εφήβων και νέων. Αλλά το μεγαλύτερο σε ηλικία άτομο πρέπει να θέλει να συμμετέχει ενεργά στη ζωή των νεώτερων ατόμων, με το να παίζει μαζί τους, να συζητάει μαζί τους και με το να εναρμονίζεται στο δικό τους επίπεδο. 

        Ένα μεγαλύτερο σε ηλικία άτομο μπορεί σκόπιμα και συνειδητά να είναι ένα παιδί με τα παιδιά, ένας έφηβος με τους εφήβους, νέος με τους νέους και ενήλικας με τους ενήλικες. Μπορεί να «αφυπνίσει» μέσα του το παιδί και τον έφηβο που είναι σε αδράνεια. Οι δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά των προηγούμενων ηλικιών βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση στον καθένα μας, μπορούν όμως να αφυπνισθούν και να δραστηριοποιηθούν. Η πορεία μπορεί να προχωρήσει βαθμιαία δηλαδή να την αρχίσουμε από νέοι και να τη συνεχίσουμε καθώς προχωρεί η ηλικία. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να ενθαρρύνουν και να προάγουν αυτή την πορεία ή τουλάχιστον να μην την εμποδίζουν: δυστυχώς συμβαίνει συχνά το αντίθετο. 

        Το μεγαλύτερο σε ηλικία πρόσωπο που επιθυμούσε και κατόρθωσε να επιτύχει σε κάποιο επίπεδο την ψυχοσύνθεση των ηλικιών έχει επιτύχει όχι μόνο την πλήρη ατομική ψυχοσύνθεση, την αληθινή ολοκλήρωση, αλλά μπορεί και να συνεργασθεί σε διάφορες διαπροσωπικές και κοινωνικές ψυχοσυνθέσεις. Μπορεί να σφυρηλατήσει ένα δακτύλιο που συνδέει και ενώνει άτομα και ομάδες διαφόρων ηλικιών, μπορεί να είναι δάσκαλος και τόσο αγαπητός και αντικειμενικός σύμβουλος. (Δεν υποστηρίζω ότι δεν πρέπει να συμβουλεύουμε τους νέους, αλλά ότι είναι προτιμότερο να μη το κάνουμε αυτό απ’ τις πρώτες επαφές που έχουμε με τους νέους). 

        Στο σημείο αυτό μπορεί κάποιος να αντιτάξει: «Αλλά η ψυχοσύνθεση αυτή αφορά μόνο στο ηλικιωμένο άτομο, το ώριμο άτομο, όχι στον νέο;». Μόνο μια επιπόλαιη σκέψη δύναται να υποστηρίξει αυτή την άποψη, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι έτσι. Πρώτα-πρώτα υπάρχει η παραπάνω αναφερθείσα έλλειψη αντιστοιχίας ανάμεσα στη βιολογική και στην ψυχοπνευματική ηλικία. Κατά τον ίδιο τρόπο που υπάρχουν τα αιώνια παιδιά υπάρχουν και έφηβοι και νέοι που κατέχουν και αυθόρμητα εκδηλώνουν ιδιότητες που ανήκουν στις επόμενες ηλικίες. Αλλά οι νέοι στο χρόνο που ζουν τη νεότητα τους σε όλη την έκταση, μπορούν να αφομοιώσουν και σκόπιμα να καλλιεργήσουν αυτές τις ιδιότητες, με τις κατάλληλες ψυχολογικές μεθόδους και ή με τη θέληση τους να δεχτούν την επίδραση εκείνων που κατέχουν τέτοιες ιδιότητες, αναζητώντας τη συναναστροφή τους, τη φιλία τους, και τη συνεργασία τους. Μπορούν ακόμη να ωφεληθούν και από το παράδειγμα εκείνων που στη ζωή έδειξαν αυτές τις ιδιότητες που τις βρίσκουμε στις βιογραφίες και αυτοβιογραφίες ακόμη και όταν μελετήσουμε και σκεφτούμε τα έργα τους.  

        Ενώ η διαδικασία αυτή της απορρόφησης συμβαίνει συχνά, αυθόρμητα μπορεί να προωθηθεί σκόπιμα με την υιοθέτηση των ιδεωδών προτύπων, την οποία μπορούμε να ονομάσουμε «δημιουργική μίμηση». Η έκφραση αυτή ίσως φαίνεται να ενσωματώνει μια αντίθεση, πράγμα που δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Τα καλύτερα παραδείγματα και πρότυπα είναι αυτών που πέτυχαν  την ψυχοσύνθεση των ηλικιών. Για να αναφέρω μερικά θα μνημονεύσω ένα ζωηρό (γραφικό) επεισόδιο από τη ζωή του Michelangelo.  Όταν ήταν 80 ετών, συνάντησε ένα φίλο του μπροστά  από το ναό του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη και τον ρώτησε: «Που πηγαίνεις;». «Πάω να μάθω» ήταν η απάντηση. Και πράγματι πήγαινε σε ένα γιατρό για να σπουδάσει ανατομία. Μπορούμε επίσης να πούμε ότι όταν υπάρχει διάθεση για μάθηση, αυτό το οποίο είναι νεανικό μέσα μας παραμένει δραστήριο.

        Έπειτα έχουμε τον Goette, που έως το τέλος της ζωής του διατήρησε τη νεανικότητα του, αγάπησε σε ηλικία 84 ετών μια κοπέλα 20 χρονών για την οποία έγραψε ένα από τα καλύτερα ποιήματα του. Αλλά ο Goette είχε αφιερώσει τη ζωή του στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του, θα λέγαμε στη δημιουργία της ψυχοσύνθεσης του. «Μάλιστα, επιμένω σ’ αυτή τη στιγμή. Το τελικό αποτέλεσμα της σύνεσης ευρίσκεται σε αυτό: Μόνο εκείνος εξασφαλίζει την ύπαρξη του που την κερδίζει κάθε μέρα ανανεωμένη». Ο αμερικανός ποιητής, Walt Whitman, μας δίνει ένα άλλο παράδειγμα. Λέγεται γι’ αυτόν ότι όταν ήταν νέος είχε την εμφάνιση ηλικιωμένου και όταν ήταν γέρος την εμφάνιση νέου.

        Επιτρέψτε μου τώρα να αναφέρω μερικά άτομα με τα οποία προσωπικά γνωρίζομαι και ως εκ τούτου έχω άμεση αντίληψη. Ένα από αυτά είναι ο Rabihdranath Tagore. Ο ποιητής που έλαβε και το βραβείο Nobel και που ήμουνα διερμηνέας του για μια εβδομάδα που έμεινε στη Ρώμη πριν από τριάντα περίπου χρόνια. Στις συζητήσεις που έκανε με αυτούς που ήρθαν για να του ζητήσουν συμβουλή, όπως και στη διδασκαλία του, η συμπεριφορά του ήταν η συμπεριφορά ενός ηλικιωμένου σοφού ανθρώπου, αλλά μια μέρα που κάναμε μια περιοδεία στα Ρωμαϊκά φρούρια, έδειξε ένα ζωηρό και νεανικό ενθουσιασμό για τις ομορφιές που έβλεπε, και σταματούσε για λίγα λεπτά να δει έναν αγρό με μεστωμένα σιτηρά και που ήταν στρωμένος με παπαρούνες, για να γράψει αμέσως ένα ποίημα. Το δεύτερο είναι ο Herman Keyserling, ο φιλόσοφος, που όταν, ήταν νέος έδειχνε τα χαρακτηριστικά της ωριμότητας, και, αμέσως όταν μεγάλωσε, δημιούργησε μια «Σχολή Σοφίας»Το πάντοτε νεανικό πνεύμα του τον ωθούσε πότε-πότε να δείχνει μια απροσδόκητη συνεχή αίσθηση χιούμορ. Δυο πρόσφατα παραδείγματα ανδρών ηλικίας άνω των ενενήντα που παρουσίασαν νεανικά καλά χαρακτηριστικά αλλά και ελαττώματα είναι ο George Bernard Shaw και ο Bertrand Russel.  

        Δεν είναι λίγες οι γυναίκες που παρουσίασαν ένα ευχάριστο συνδυασμό χαρισμάτων διαφόρων ηλικιών. Θα αναφέρω τρεις που γνώρισα προσωπικά. Μια είναι η Contessa MariaBaciocchi de Peon, που ήταν πρωτοπόρος στη χρησιμοποίηση της ψυχολογίας για την άσκηση της προσωπικότητας στις αρχές του αιώνα μας. Σ’ όλη της τη ζωή εξακολούθησε να εργάζεται σ’ αυτό το θέμα γράφοντας σχετικά βιβλία και οργανώνοντας συνέδρια. Η δεύτερη είναι μια Γαλλίδα κυρία που μπορούσε να διαβάζει δεκαπέντε γλώσσες και μετά τα ογδόντα της άρχισε να μαθαίνει και τη δέκατη έκτη, μια γλώσσα όχι τόσο εύκολη, τη γλώσσα των Θιβετιανών «για να διατηρεί τη σκέψη της δραστήρια και σε εγρήγορση». Η τρίτη είναι η Contessa Gabriella Shallette Rasponi, που ήταν πρόεδρος του Συλλόγου Γυναικών της Ιταλίας. Το σπίτι της έμοιαζε σαν Υπουργείο, αλλά αυτό δεν την εμπόδιζε να είναι μια καλή μητέρα και μια ευσυνείδητη γιαγιά, ώστε ξανάρχισε τη μελέτη των Λατινικών και των Ελληνικών για να βοηθήσει τον εγγονό της. Το ινστιτούτο της ψυχοσύνθεσης, του οποίου ήταν η πρώτη πρόεδρος είναι ιδιαίτερα υποχρεωμένο για την ηθική και υλική υποστήριξη του κανονισμού του το 1926. 

        Αυτή είναι η σημασία της ψυχοσύνθεσης των ηλικιών. Μπορεί να συσχετισθεί και να εφαρμοσθεί σε ομαδική ψυχοσύνθεση και κατά κάποιο ιδιαίτερο τρόπο, στην ψυχοσύνθεση των γενεών, για τις οποίες μίλησα στην αρχή. Η γνώση των καλύτερων ιδιοτήτων και των χαρακτηριστικών των διαφόρων ηλικιών και η αναγνώριση των δυνατοτήτων και της αποτελεσματικότητας της σύνθεσης τους, από μέρους όλων των εφήβων, των νεαρών, των ωρίμων και των ηλικιωμένων, θα συμβάλει πολύ στην καλύτερη επικοινωνία, στην αμοιβαία κατανόηση και εκτίμηση όλων των ηλικιών. Έτσι πολλές από τις επικίνδυνες και καταστρεπτικές συγκρούσεις, που αποξενώνουν σήμερα τα άτομα και τις ομάδες, μπορούν να εξαφανισθούν και να πραγματοποιηθεί μια επικοδομητική συνεργασία. Με αυτό τον τρόπο η ανθρωπότητα θα είναι σε θέση να προχωρήσει αποφασιστικά σε ένα φωτισμένο σκοπό μιας νέας εποχής στην οποία όλοι αποδεσμευμένοι από το παρελθόν θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις υψηλές τους δυνατότητες.

____________________________
Απόσπασμα από το βιβλίο: “Η ΑΣΚΗΣΙΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΕΩΣ”, του οποίου, η μετάφραση πραγματοποιήθηκε από τον κ.Τριαντάφυλλο Τριανταφύλλου. Τον ευχαριστούμε θερμά για την ευγενική παραχώρηση του αποσπάσματος, προς δημοσίευση.

Μεταφορά καθαρεύουσας σε δημοτική: solon.org.gr


Διαβάστε επίσης
:
ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗ: ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, Α’ ΜΕΡΟΣ, του Roberto Assagioli — Σειρά Σύνθεση & Σχέδιο Για το Μέλλον
ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗ: ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ, Β΄ ΜΕΡΟΣ, του Roberto Assagioli — Σειρά Σύνθεση & Σχέδιο Για το Μέλλον
ΜΕΤΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΕΞΙΔΑΝΙΚΕΥΣΗ ΤΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΩΝ, του Roberto Assagioli. — Σειρά Παιδεία & Ανθρώπινες Σχέσεις
Η ΑΝΑΓΚΗ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ & ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗΣ ΖΩΗΣ, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
Η ΚΑΛΗ ΘΕΛΗΣΗ (ΒΟΥΛΗΣΗ), του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΜΑΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΒΟΥΛΗΣΗ, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΩΣΗ & ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ, ΜΕΡΟΣ Α’, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΩΣΗ & ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ, ΜΕΡΟΣ Β΄, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΩΣΗ & ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ_Μέρος Γ΄, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΩΣΗ & ΟΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ_Μέρος Δ΄, του Roberto Assagioli — Σειρά Πνεύμα & Ηθική
Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΓΕΝΙΕΣ ΚΑΙ Η ΨΥΧΟΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ_Α’ μέρος, του Roberto Assagioli — Σειρά Παλιά & Νέα Εποχή
Η ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ, του Roberto Assagioli — Σειρά Θρησκεία Άνθρωπος Πνεύμα

Σχετικά άρθρα