1

ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΜΟΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ Τ.Ε.Ε. (του Γιώργου Μαυρουλέα)

Παραπέμποντας και στην εισήγηση που ως Πανελλήνιος Σύνδεσμος Εταιρειών Μόνωσης είχαμε διανείμει στην προηγούμενή μας συνάντηση όσον αφορά τη θέση μας ότι η θερμομόνωση των κτιρίων μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό παράγοντα αναζωογόνησης της οικοδομής

Εισαγωγικές σκέψεις και θέσεις
1ο: Η οικονομική κρίση που είναι παγκόσμια δεν αποτελεί μόνο κίνδυνο αλλά και ευκαιρία.  Η ευκαιρία εστιάζεται στην αναγνώριση των στρεβλώσεων αλλά και των διαρθρωτικών προβλημάτων του οικονομικού συστήματος, αναφερόμενοι τόσο στις τοπικές οικονομίες όσο και στην παγκόσμια. Τούτο σημαίνει πως οι οργανωμένες κοινωνίες που θα επιδείξουν την μεγαλύτερη αυτογνωσία, επινοητικότητα, προσαρμοστικότητα και καινοτομία στο να αλλάξουν τα αυτονόητα και τις καθηλώσεις, θα διεκδικήσουν ένα ηγετικό ρόλο στο άμεσο και μακρύτερο μέλλον. Ό,τι ισχύει για την κοινωνία ισχύει και για τις επιχειρήσεις. 
 
Η περίοδος που διανύουμε είναι μια περίοδος αλλαγών και μάλιστα έντονων. Βρισκόμαστε στην έναρξή της και όσοι δεν το έχουν αντιληφθεί ή δεν έχουν κατανοήσει τον αναπροσανατολισμό των κοινωνιών αλλά και της οικονομίας θα χάσουν το τραίνο. Όσο ισχυροί και να είναι, η αλλαγή που θα επέλθει ή μάλλον που  ήδη έχει ξεκινήσει θα τους αφήσει πίσω.

2ο: Έχουμε λοιπόν μια παγκόσμια αλλαγή. Οι παράγοντες που τη διαμορφώνουν είναι:
α) κοινωνικοί, 
β) οικονομικοί, 
γ) περιβαλλοντικοί 
δ) πολιτικοί και τέλος 
η «επανάσταση» της πληροφορίας και της επικοινωνίας.

 Οι κοινωνίες αλλάζουν κάτω από το βάρος συντριπτικών συνειδητοποιήσεων όπως ότι το μέλλον επιφυλάσσει μια σοβαρή καταστροφή το μέγεθος της οποίας εξαρτάται από το χρόνο καθυστέρησης της ανθρωπότητας στο σύνολό της, να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές που θα περιορίσουν το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα. 
Ότι η κατάρρευση της κοινωνικής συνοχής και της κοινωνικότητας γενικότερα γεννά τέρατα τύπου Γκόγια και πως αυτό πλέον δεν μπορεί να συνεχισθεί. 
Ότι το σημερινό οικονομικό σύστημα αυτοπαγιδεύεται μέσα από τις ανισότητες, τη διαφθορά και την κοινωνική αλλοτρίωση που προάγει και οδηγείται σε αδιέξοδο. 
Ότι η πολιτική σκέψη δεν περιέχει πολιτικό όραμα και ότι οι πολιτικοί εντείνουν με τα παρακμιακά και αυτοκαταστροφικά φαινόμενα των κοινωνιών μέσα από τη σαχλή ανάγκη τους για την εξουσία καθ’ εαυτήν. 
Τέλος η σαρωτική διάχυση της πληροφορίας και η εύκολη επικοινωνία οδηγούν σε ένα νέο τύπο πολίτη και καταναλωτή, με χαρακτηριστικά τελείως διαφορετικά από εκείνα των προηγούμενων γενιών

  Τι νόημα όμως έχει όλη αυτή η εισαγωγή σε μία συνάντηση των συλλογικών φορέων των παραγωγών δομικών υλικών και του ΤΕΕ; Θεωρώ πως αν δεν κατανοήσουμε ως επιχειρήσεις και ως φορείς που τις εκπροσωπούν, αυτό που συμβαίνει δε θα μπορέσουμε να προσαρμοστούμε αλλά και ούτε να διαμορφώσουμε, να απαιτήσουμε ή να στηρίξουμε πολιτικές που θα οδηγήσουν σε αναζωογόνηση του κατασκευαστικού κλάδου ή καλύτερα που θα μας οδηγήσουν σε ευημερία.

Είναι φανερό ότι προϊόντα (και υπηρεσίες) με υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα θα δώσουν τη θέση τους σε αντίστοιχα με μικρότερο ή ακόμη και θα εξαφανιστούν τελείως. Γιγάντιες επιχειρήσεις που στηρίχθηκαν και στηρίζονται σε αφαίμαξη κοινωνικών πόρων με δίχως αυξημένη εταιρική κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη θα εξαφανισθούν ή θα χάσουν σημαντικό έδαφος έναντι των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Ο εξορθολογισμός της κατανάλωσης (περιβαλλοντικός, κοινωνικός, οικονομικός) θα κερδίζει συνεχώς έδαφος και οι εργασιακές σχέσεις θα μεταβληθούν.

Η απαίτηση συνεπώς για αλλαγές και προσαρμογή των επιχειρήσεων σε αυτές είναι πιεστική. Αν όμως οι αλλαγές αυτές είναι ραγδαίες, η προσαρμογή των επιχειρήσεων δε θα μπορέσει να τις ακολουθήσει και αυτό θα οδηγούσε σε εξαιρετικού μεγέθους οικονομική και κοινωνική αναταραχή.

 Πράγματι η πράσινη ανάπτυξη είναι μονόδρομος. Το περιβάλλον δεν αντέχει. Πράσινη ανάπτυξη σημαίνει φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα και υπηρεσίες. Σημαίνει μια μεταμόρφωση της σημερινής οικονομίας αλλά και μια τεράστια οικονομική ευκαιρία. Σημαίνει νέα-καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες αλλά και νέα επιχειρηματική σκέψη και δράση.

Σε τι συνίσταται η τελευταία; 
Η νέα επιτυχημένη επιχειρηματική σκέψη και δράση θεωρούμε ότι θα εμπεριέχει τα παρακάτω:
1)    φιλοπεριβαλλοντικό, κοινωνικό προσανατολισμό,
2)    δημιουργία συνεργασιών (clusters  που θα περιέχουν επιχειρήσεις, ή ακόμη και τράπεζες, ΜΚΟ, θεσμικούς φορείς κλπ),
3)    έντονη εταιρική κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη και «ανθρώπινο πρόσωπο»,
4)    νέα χρηματοοικονομικά εργαλεία και δυνατότητα χρηματοδότησης έργων,
5)    ηθική κουλτούρα,
6)    υψηλή τεχνογνωσία και τεχνολογία.
7)    Ευελιξία, ταχύτητα εξυπηρέτησης και προπάντων συνέπεια, παράλληλα με υψηλή ποιότητα.

Κυρίως εισήγηση
Άμεσες δράσεις που θα μπορούσαν να αναζωογονήσουν την κατασκευή
 
1)
 Η διεκδίκηση καθιέρωσης επιθεώρησης για την στατική επάρκεια των κτιρίων (δημόσιων και ιδιωτικών). Οι επιθεωρήσεις αυτές θα επιβάλλουν στα δημόσια και μεγάλα ιδιωτικά κτίρια που συγκεντρώνουν πολύ κόσμο, υποχρεωτικές αποκαταστάσεις στα δε μικρότερα ιδιωτικά κτίρια θα συμβουλεύουν να προβούν σε αυτές.
Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε μεγάλες ανακατασκευές και μερική αναζωογόνηση του κατασκευαστικού τομέα.

 2) Άμεση κατάληξη στο ζήτημα του ΚΕΝΑΚ και έναρξη των ενεργειακών επιθεωρήσεων για την ενεργειακή βαθμονόμηση-σήμανση των κτηρίων. 
 Επειδή η χαμηλή βαθμονόμηση του κτηρίου θα ρίχνει την εμπορική του αξία (και όχι μόνο) η ενεργειακή αναβάθμιση του κτηρίου θα απαιτήσει νέες επεμβάσεις που θα αναζωογονήσει αρκετά επαγγέλματα της οικοδομής αλλά και παραγωγούς ή εμπόρους δομικών υλικών. Παράλληλα, αυτές οι επεμβάσεις επειδή μπορούν να επιφέρουν ανάπλαση του κτηρίου, μπορούν μέσω ενός κεντρικότερου – γενικότερου σχεδιασμού, να οδηγήσουν και σε αναπλάσεις γειτονιών και πόλεων.

Πρέπει εδώ να διεκδικήσουμε την ανάγκη διατήρησης στοιχείων σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας όλων των δημόσιων κτηρίων αλλά και των ιδιωτικών, προκειμένου να μπορεί να υπάρχει αντικειμενική οικονομική αποτίμηση των ενεργειακών απωλειών και ασφαλώς οικονομική αποτίμηση της εξοικονόμησης ενέργειας μετά από συγκεκριμένες επεμβάσεις. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την εξασφάλιση χρηματοοικονομικών εργαλείων που δε θα επιβάρυναν τον τελικό καταναλωτή ούτε ένα ευρώ, ενώ παράλληλα θα χρηματοδοτούσαν τα έργα εξοικονόμησης ενέργειας και ανάπλασης μάλιστα (μέσω αυτών) των κτηρίων. [βλ. την εισήγησή μας που σας μοιράσαμε στην προηγούμενη συνάντησή μας]

3) Δημιουργία συνεργατικών σχημάτων μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε συνεργασία με τράπεζες και μελετητικές εταιρείες, που θα αναλαμβάνουν τη μελέτη και υλοποίηση έργων υποδομών και βελτίωσης του αστικού τοπίου ή ακόμη και του περιβάλλοντος, με αποπληρωμή των έργων σε βάθος χρόνου και κυρίως μέσα από την οικονομική αποτίμηση (σε μηνιαία ίσως βάση) του οικονομικού οφέλους που θα επιφέρει το συγκεκριμένο έργο.

4) Τη διεκδίκηση για σύνταξη προγραμμάτων επιδοτήσεων φιλοπεριβαλλοντικών επεμβάσεων στα κτήρια και στις πόλεις ή σε αγροτικές και δασικές περιοχές ή και προγραμμάτων ανάπλασης περιοχών. Οι επιδοτήσεις αυτές μπορούν να αντλήσουν χρήματα κυρίως από ευρωπαϊκά κονδύλια. Προσοχή: η κάθε επιδότηση δεν πρέπει να γίνεται πολύπλοκη ή αντιδημοφιλής. Η απλότητα με την οποία για παράδειγμα, έγινε η επιδότηση στην αλλαγή των κλιματιστικών, είχε τεράστια επιτυχία ενώ αντιθέτως η πολυπλοκότητα με την οποία διαμορφώθηκε το πρόγραμμα «εξοικονομώ κατ’ οίκον» το έχει καταστήσει αδιάφορο και είναι ολοφάνερο ότι θα το οδηγήσει σε αποτυχία.

Προγράμματα όπως «αλλάζω την πόλη μου», «σώζω τα δάση», «μεταμορφώνω την αγροτική παραγωγή» κλπ είναι μερικές από τις προτάσεις μας. [Οι ονομασίες είναι καθαρά δικές μας και δεν αναφέρονται σε τρέχοντα προγράμματα αλλά σε τέτοια που μπορούν να τρέξουν]. Τέτοια προγράμματα απαιτούν υποδομές που μπορούν να αναζωογονήσουν την κατασκευή αλλά και τους παραγωγούς δομικών υλικών, απαιτώντας όμως πιο καινοτόμα προϊόντα. Αυτό όχι μόνο δεν είναι αρνητικό αλλά αντιθέτως θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων (παραγωγών και τεχνικών εταιρειών) έναντι των ξένων. 

5) Την απαίτηση και διεκδίκηση τήρησης προδιαγραφών ποιότητας τόσο στα προϊόντα όσο και στην εφαρμογή των δομικών υλικών.

Κάτι τέτοιο όχι μόνο θα αύξανε την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων παραγωγής δομικών υλικών έναντι των ξένων επιχειρήσεων αλλά θα έφερνε σημαντική αύξηση των πωλήσεων των προϊόντων τους αλλά και μείωση του αθέμιτου ανταγωνισμού και εξορθολογισμό της αγοράς. Πότε όμως; Μόνο όταν και οι εφαρμοστές των προϊόντων αυτών ξέρουν να διαβάζουν τεχνικές προδιαγραφές, ώστε να μπορούν να επιλέξουν ένα ανταγωνιστικό ελληνικό προϊόν από ένα (για παράδειγμα) γερμανικό αντίστοιχο. Και μόνο βέβαια όταν ο εφαρμοστής έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του πελάτη του σε τέτοιο βαθμό ώστε να δεχθεί να του τοποθετήσει ένα ελληνικό προϊόν από ένα άλλο ευρωπαϊκό.

Αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς τρεις βασικές προϋποθέσεις:
α) τη σύνταξη και ολοκλήρωση των εθνικών προδιαγραφών και ασφαλώς σε πλήρη αρμονία με τις ευρωπαϊκές αντίστοιχες,

β) τη δημιουργία σχολών τεχνικής κατάρτισης με υψηλά στάνταρτ εκπαίδευσης, εξέτασης και πιστοποίησης τεχνιτών οικοδομικών επαγγελμάτων και όχι μόνο (δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχουν),

γ) την επιβολή επιθεώρησης από αντικειμενικό αξιολογητή, οποιασδήποτε κατασκευής(ασφαλώς δεν αναφερόμαστε σε μερεμέτια).

Είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητό από τον τεχνικό, παραγωγικό-επιχειρηματικό αλλά και πολιτικό κόσμο της χώρας, πως δίχως προδιαγραφές και τεχνικό προσωπικό που να γνωρίζει πως να τις εφαρμόζει, η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών μας θα πέσει ακόμα πιο κάτω και τότε τίποτα δε θα μας σώσει.

Ζούμε σε μια εποχή μοναδική ως προς τη δυνατότητα πρόσβασης στην πληροφορία. Ο καταναλωτής μέσα σε λίγη ώρα και μέσα από το διαδίκτυο μπορεί να αποκτήσει γνώση και να αξιολογήσει την ποιότητα για τα προϊόντα που τον ενδιαφέρουν.

Από την άλλη ο ορθά καταρτισμένος τεχνικός γνωρίζει ότι για να μπορέσει να εκτελέσει σωστά ένα έργο απαιτείται πολλές φορές μεγαλύτερη ποσότητα αλλά και ποιότητα υλικών. Αυτό ανεβάζει το συνολικό τζίρο των εφαρμοστών και των παραγωγών υλικών αλλά ταυτόχρονα σε (μικρό) βάθος χρόνου το αρχικά υψηλότερο κόστος για τον πελάτη, καταλήγει σε κέρδος του. Το κράτος κερδίζει περισσότερα από τον ΦΠΑ, η χώρα εκσυγχρονίζεται αλλά και βελτιώνεται αισθητικά, κερδίζει σε κύρος και ανταγωνιστικότητα κλπ κλπ. Δεν υπάρχει χαμένος από ένα προσανατολισμό στην ποιότητα και στην τεχνική κατάρτιση.

6) Η ανάγκη εύρεσης νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων. Αυτό σημαίνει πως από τη στιγμή που το κράτος στενάζει κάτω από το βάρος των τεραστίων συσσωρευμένων ελλειμμάτων σε συνδυασμό με την ανέχεια των κατώτερων οικονομικά κοινωνικών στρωμάτων, είναι ανεδαφικό να προσφεύγουμε σε αυτό για να ρίξει χρήμα στην αγορά ή να στηρίξει τις επιχειρήσεις μας. Αυτό κυρίως οι τράπεζες μπορούν να το κάνουν, αλλά και αυτές δεν πρέπει να λησμονούμε ότι μόλις βγαίνουν (αν βγαίνουν κιόλας) από ένα γερό σοκ που η κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα τους επέφερε και που με κάποια υστέρηση μεταφέρθηκε ή μεταφέρεται  στην πραγματική οικονομία.

Το σοκ τις έχει καταστήσει συντηρητικές και νομίζω ότι κανείς τραπεζίτης δεν ελκύεται στο να ρίξει χρήμα για την επιβίωση κάποιων επιχειρήσεων, τη στιγμή που δε βλέπει να επιδεικνύουν κάποια στοιχειώδη δυναμική και που προσφεύγουν για την κάλυψη κυρίως παγίων υποχρεώσεών τους. Για να άρουν τις επιφυλάξεις του, απαιτείται οι επιχειρήσεις να τον πείσουν να χρηματοδοτήσει ρεαλιστικές επενδύσεις με προοπτική σίγουρου κέρδους και ότι θα είναι ανταγωνιστικές. Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς ως συλλογικοί επαγγελματικοί φορείς. Η γενική και αόριστη απαίτηση για ρευστότητα στην αγορά δεν μπορεί να ικανοποιηθεί, όσο και οι ίδιοι δεν είμαστε διατεθειμένοι να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα, να στοχασθούμε και να διεκδικήσουμε ουσιαστικές και υλοποιήσιμες προτάσεις.

7) Τέλος πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η εταιρική κοινωνική και περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων πρέπει να γίνει συνειδητοποιημένη πρακτική και στοχευμένη πολιτική τους. Σε ένα περιβάλλον που καταστρέφεται η οικονομική ζημία θα παρασύρει και τις επιχειρήσεις. Ένας καταναλωτής που στενάζει για την επιβίωσή του απλούστατα θα μειώσει στα απολύτως αναγκαία την κατανάλωσή του. Μια οικονομία που διέπεται από το ατομικό συμφέρον και μόνο, κατατρώγει τα θεμέλια της κοινωνικότητας και γεννά τη διαφθορά, τη γραφειοκρατία και την παρακμή.

Για την επίτευξη των στόχων αυτών πως πρέπει να εργαστούμε;
Εκπροσωπούμε επαγγελματικούς συλλογικούς φορείς. Κάποιοι από μας «καίγονται» από την άμεση ανάγκη για αναζωογόνηση της κατασκευής, καθώς οι επιχειρήσεις τους αντιμετωπίζουν μεγάλη μείωση του τζίρου τους και ασφαλώς των κερδών τους και μακροπρόθεσμες λύσεις δεν μπορούν να τις ανακουφίσουν. Ακόμα και δύο ή τρεις μήνες δεν μπορούν να αντέξουν και πράγματι αυτό θα γίνει για μερικές από αυτές.

Η νέα κυβέρνηση δείχνει να έχει συνειδητοποιήσει την ανάγκη για ένα νέο διαχειριστικό μοντέλο και για μείωση των κρατικών δαπανών. Στοχεύει όπως συνεχώς δηλώνει στην «πράσινη ανάπτυξη» διαμορφώνοντας ένα νέο επενδυτικό τοπίο.

 Γενικά στην αρχή των κυβερνήσεων η ανθρώπινη έφεση, όταν μάλιστα δεν έχει καμφθεί από την κούραση, βοηθάει στο να ακούσουν καλύτερα οι πολιτικοί τα αιτήματα αυτών που προσφεύγουν σ’ αυτούς. Συνεπώς όπως λέει και ο λαός «στη βάψη κολλάει το σίδερο». Εδώ και τώρα πρέπει να σχηματοποιήσουμε τα αιτήματά μας και να διεκδικήσουμε ενωμένοι.

 Για το σκοπό αυτό απαιτείται η σύνταξη μιας τριμελούς ή τετραμελούς ομάδας που θα συντάξει αυτές και θα τις διεκδικήσει. Αυτό και προτείνουμε.
 Παράλληλα η ίδια ομάδα θα πρέπει να ετοιμάσει ένα σχέδιο δράσης και πολιτικών ανάπτυξης (πάντα στα πλαίσια της αναζωογόνησης της κατασκευής) το οποίο θα εισηγηθεί στην επόμενη συνάντησή μας.

Αθήνα, 16 Οκτωβρίου 2009

Με εκτίμηση

Γιώργος Μαυρουλέας,
Πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εταιρειών Μόνωσης (Π.Σ.Ε.Μ.)
τηλ. Επικοινωνίας: 6977606823      2106521112,
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων
gmavrouleas@monotech.gr