1

ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΓΑΠΗΣΟΥΝ

Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν κάποιες, ολιγόλογα γραμμένες, ειδήσεις που αναφέρονται στα αποτελέσματα και τις ανησυχίες διαφόρων επιστημονικών και ερευνητικών ομάδων σχετικά με την αύξηση της συγκέντρωσης του μεθανίου στην ατμόσφαιρα πάνω από την Αρκτική και από λίμνες στη Σιβηρία. [1], [2], [3], [4]

 Ανατρέχοντας κανείς με μια πρόχειρη ματιά στις ειδήσεις αυτές, χωρίς ιδιαίτερη εμβάθυνση, το πρώτο πράγμα που διαπιστώνει είναι ότι το μεθάνιο είναι ένα θερμοκηπιακό αέριο περίπου τριάντα φορές πιο ισχυρό από το διοξείδιο του άνθρακα (!) καθώς και την ανάγλυφη ανησυχία των ειδικών επιστημόνων, οι οποίοι επανειλημμένως έχουν προειδοποιήσει για τους κινδύνους που αυτό εγκυμονεί για το περιβάλλον, αφού είναι πιθανό να έχει διαδραματίσει στο παρελθόν καθοριστικό ρόλο για απότομη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη με αποτέλεσμα μαζικές εξαφανίσεις ειδών.

       Στα πιθανά σενάρια σχετικά με την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη για τα προσεχή πενήντα έως ογδόντα χρόνια και βάσει της προσομοίωσής τους με μαθηματικά μοντέλα με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, το σενάριο που αφορά την απελευθέρωση του μεθανίου θεωρείται από τα πιο καταστροφικά και πιο δύσκολα έως αδύνατα αντιμετωπίσιμα. Σκοπός όμως δεν είναι η καταστροφολογία ή η στείρα μελλοντολογία έστω και με κάποια προτεινόμενη πιθανή λύση που σε πολλούς θα ακουστεί ουτοπική. Πιο σημαντικό είναι να θέσουμε δύο βαθύτερους προβληματισμούς, που τίθενται μεν επ’ αφορμής του παραπάνω ζητήματος του μεθανίου, δεν αφορούν όμως μόνο αυτό, αλλά χρήζουν εφαρμογής σε όλα τα μείζονος σημασίας θέματα της περιρρέουσας πραγματικότητας:

       Από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή τα δημοσιογραφικά talk shows ούτε μια αναφορά δεν έγινε για το θέμα αυτό. Η συνήθης ροή των ειδήσεων ή το προβαλλόμενο πρόγραμμα των καναλιών δεν διακόπηκε ποτέ για να αναφερθεί μια επιστημονική είδηση, ή πιο σωστά μια είδηση τόσο συνταρακτική και προοιωνιζόμενη έναν ύπουλο αλλά με γοργούς ρυθμούς αναπτυσσόμενο κίνδυνο, ώστε το σύνολο των ανθρώπων να τεθεί σε άμεση δράση προς αντιμετώπιση. Απ’ ότι φαίνεται, η πρόκριση στον τελικό Champions League της τάδε ποδοσφαιρικής ομάδας ή οι ζωντανές ανταποκρίσεις για το μποτιλιάρισμα στα διόδια της Εθνικής Οδού στην έναρξη ενός τριημέρου κρίνεται από την τέταρτη εξουσία -και από το κοινό που την κάνει εξουσία- πως αξίζει τον κόπο να προβληθούν μεγαλόφωνα και με έντονους τίτλους, η αύξηση όμως της συγκέντρωσης του μεθανίου στην ατμόσφαιρα που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη δημιουργία ενός μη βιώσιμου κόσμου, είναι κάτι πραγματικά ανάξιο λόγου.

          Οι πιο σκεπτόμενοι, πάλι, «στέκονται», στοχάζονται λίγο πάνω στη σοβαρή είδηση -«σοβαρή είδηση» ονομάζω εφεξής για λόγους συντομίας την είδηση που χρήζει της δέουσας προσοχής κι όμως δεν την έχει, π.χ. το ζήτημα των θερμοκηπιακών αερίων- αλλά η ολιγόλεπτη αυτή διαύγεια που πρέπει να συγκλονίσει και να αλλάξει όλη τη στάση ζωής του εντοπίζοντος το πρόβλημα ανθρώπου χάνει την ισχύ της και την επιρροή της από την επόμενη είδηση ή πληροφορία και πολύ γρήγορα λησμονιέται… 

       Ο εγκέφαλός μας δεν προσεγγίζει βιωματικά την πληροφορία και η πληθώρα των προσλαμβανομένων πληροφοριών σε συνδυασμό με τη μαζικοποίηση που κατατρύχει την αχανή κοινωνία των ανθρώπων, οι οποίοι ανά δισεκατομμύρια μοιράζονται τον πολύπαθο πλανήτη, αφαιρεί τη διάκριση και πολύ προσφυώς και εύστοχα δημιουργεί τη μαγική και πεπλανημένη αίσθηση ότι η σοβαρή είδηση μάλλον δεν είναι τελικά και τόσο σοβαρή. Ότι «εν πάση περιπτώσει» δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά μας που τόσο στενά και προσεκτικά έχουμε οριοθετήσει. Ότι δεν μπορεί, κάποιοι θα κάνουν κάτι για να σωθούμε την τελευταία στιγμή, ότι τέλος πάντων δεν είναι και τόσο της παρούσης κ.ο.κ.   


Φωτό:Wikimedia

        Η βιωματική προσέγγιση απαιτεί άμεση αλλαγή αρχικά σκέψης και έπειτα δράσης από πλευράς μας, όπου παραδείγματος χάριν σε πρώτη φάση η προσπάθεια να πληροφορηθούμε και να πληροφορήσουμε, να επηρεαστούμε και να επηρεάσουμε, τουλάχιστον τους οικείους και κοντινούς μας συνανθρώπους, να τους μεταδώσουμε όσο το δυνατόν πιο ακριβόλογα την πραγματική διάσταση του προβλήματος, την ορθή ατμόσφαιρα του θέματος, αποτελεί αναπόδραστη ανάγκη. 

        Σε δεύτερη φάση, με επιμονή, θάρρος και αγνότητα κινήτρου να πιέσουμε τις πολιτικές ηγεσίες, πάντα στο μέτρο των δικών μας επιρροών και δυνατοτήτων, για υπεύθυνη δράση από την κομβική τους θέση και απόδοση σε ζητήματα πραγματικά καθοριστικής σημασίας της ανάλογης βαρύτητας.


        Οι παραπάνω ειδήσεις σχετικά με το πρόβλημα του μεθανίου, το οποίο αποτελεί εδώ απλώς παράδειγμα και αφορμή για την ανάδειξη ευρύτερων προβληματισμών, συχνά αναφέρουν τη συνηθισμένη πλέον στο άκουσμα έκφραση «μαζικές εξαφανίσεις ειδών». Αναλογιζόμενος κανείς τη δραματική αυτή φράση και συνειδητοποιώντας τη σημασία κάθε μιας λέξης τόσο μόνης της όσο και σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες, σε συνάρτηση με την προαναφερθείσα έλλειψη βιωματικότητας που μας διακατέχει, ίσως αντιληφθεί το μεγάλο έλλειμμα αγάπης που χαρακτηρίζει και στιγματίζει τη συνείδησή μας. Στις τρεις αυτές λέξεις κρύβεται το δυσθεώρητο δράμα δισεκατομμυρίων όντων, αφορά το μέλλον τους και κατ’ επέκταση το μέλλον μας.

          Η ανθρωπογενής αύξηση των θερμοκηπιακών αερίων με την εκρηκτική παγκόσμια οικιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη κατακλύζει ασφυκτικά το σύνολο των έμβιων όντων. Δυστυχώς όμως τα περισσότερα απ’ αυτά τα όντα  δεν βρίσκονται στον άμεσο ζωτικό μας χώρο και μιας και η αγάπη μας εξαντλείται στους στενούς οικογενειακούς ή προσωπικούς μας χώρους, στην ουσία τα όντα αυτά είναι ωσεί ανύπαρκτα. Έτσι η συνείδησή μας κατακερματίζει τον κόσμο.

        Όμως ο κόσμος όλων των όντων αλληλοσχετίζεται πολύ πιο στενά απ’ ότι μπορούμε να φανταστούμε και αναλογικά σκεπτόμενοι είναι σαν ο δημιουργός να μας λέει πως πρέπει να αντιμετωπίσουμε συνθετικά τη ζωή σε όλες τις εκφράσεις της (βιολογικά, ψυχολογικά, νοητικά κλπ.).

        Στο μικρόκοσμo των αγαπημένων μας προσώπων όπου αναπτύσσεται και ξετυλίγεται η εμπειρία της ζωής μας, για οτιδήποτε προκαλεί πόνο, ταλαιπωρεί ή σκοτώνει, επιστρατεύουμε το μέγιστο των δυνάμεών μας προκειμένου να το αντιμετωπίσουμε, να το πατάξουμε πάση θυσία, να το αλλάξουμε, έστω και με ψυχολογική οδύνη, σωματική κόπωση, οικονομική συνεισφορά, νοητική ενέργεια. Η συνείδησή μας, καθώς συνταυτίζεται με την κατάσταση αυτή, μπαίνει σε διαδικασία βιωματικής προσέγγισης του εκάστοτε προσωπικού μας «δράματος» με ταυτόχρονη αυτόματη κινητοποίηση για ανατροπή της κατάστασης. Συχνά με πραγματική συγκέντρωση και συντονισμό όλων μας των δυνάμεων το προσωπικό μας πρόβλημα επιλύεται ικανοποιητικά. 
        Δεν αποτελεί άραγε ενθαρρυντικό γεγονός και τροφή προς θετική σκέψη το ότι, πάλι με τον νόμο της αναλογίας, η πραγματική συγκέντρωση και ο συντονισμός των δυνάμεων πολλών ανθρώπων μαζί θα μπορούσαν να επιλύσουν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, ακόμα και τα πιο σκληρά ταλανίζοντα αυτόν τον πλανήτη;

        Η αδυναμία ή η άρνηση να αντιληφθούμε την ολότητα σαν προέκταση του ζωτικού μας χώρου, είναι ο λόγος που η φράση “μαζικές εξαφανίσεις ειδών” είναι μόνο κοινές λέξεις χωρίς να μπορούν να αγγίξουν βιωματικά τη στενή, κοντόφθαλμη και καλογυμνασμένη πάνω σε απόλυτα προσωπική γραμμή συνείδησή μας. Και εδώ βέβαια η λέξη «ζωτικός χώρος» παίρνει την έννοια του χώρου όχι μόνο της δικής μας ζωής αλλά όλων των όντων ανεξαιρέτως.

       Και για να επιστρέψω στο αρχικό παράδειγμα του προβλήματος του μεθανίου που χρησιμοποίησα σαν δρομοδείκτη στο παρόν άρθρο για να ξετυλίξω το νήμα των βαθύτερων γενεσιουργών αιτίων και ταυτόχρονα τρόπων αντιμετώπισης κάθε «σοβαρής είδησης», τονίζω για άλλη μια φορά εμφατικά την τεράστια βαρύτητα που έχουν τέτοιου είδους ειδήσεις, οι οποίες θα έπρεπε να αλλάζουν δραστικά, άμεσα και ανεπιστρεπτί τις συνήθειές μας, την καθημερινότητά μας, τη συνείδησή μας, όλα. 

     Και φυσικά οι άνθρωποι που λειτουργούν ήδη με αυτό τον τρόπο ίσως δεν θα ‘πρεπε να χαρακτηρίζονται ως οικολόγοι ή άνθρωποι με περιβαλλοντικές ευαισθησίες αλλά ως άνθρωποι που μπορούν πραγματικά να αγαπήσουν.

 

17 Σεπτεμβρίου 2009

Νίκος Θεοδωράκης
Σκηνοθέτης

theodorakisnik@hotmail.com