1

Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ (του Γιάννη Ζήση)

Σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη αυτού του μεταβιομηχανικού πολιτισμού δεν παίζει μόνο η ορθολογική διαχείριση του βιομηχανικού πολιτισμού αλλά και η ικανότητα εξευγενισμένης και αβλαβούς για τα έμβια όντα αναβίωσης, ανάκτησης των πολιτιστικών παραδόσεων, των παραδοσιακών επαγγελμάτων, εργασιών και τεχνικών που είχαν μια μεγαλύτερη συμβατότητα με το περιβάλλον.

         Παράλληλα, επίσης, ρόλο γι’ αυτό έχει η ίδια πολιτιστική παράδοση η οποία εμφανίζεται σαν κομμάτι της βιωσιμότητας έχοντας τα δομημένα τμήματα του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος του παρελθόντος που είναι μέρη της πολιτιστικής κληρονομιάς αλλά και τις άυλες μορφές της παράδοσης που μπορούν και πρέπει να διατηρηθούν.

         Αυτές συγκεφαλαιώνουν μια συνέχεια για τον άνθρωπο, τον πολιτισμό και την κοινωνία, αλλά και μια συμβατότητα μεταξύ του ανθρώπου και της φύσης μεγαλύτερη από τη σημερινή. Υπήρχαν όμως και παραδόσεις που πρέπει να εκλείψουν ή να εξελιχθούν καθώς αποτελούν αναχρονισμούς και ενίοτε αντιπεριβαλλοντικές επιβιώσεις.

         Η σύνδεση της ανθρωπογενούς πολιτιστικής παράδοσης με το φυσικό περιβάλλον αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την διατήρηση της φύσης και της ανθρώπινης δημιουργίας, για την ανάκτηση των καλών πρακτικών του παρελθόντος, σε σχέση με την προσαρμογή της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον.

              Οι διεθνείς συνθήκες τείνουν να συμπεριλάβουν στην αρχή της αειφορίας και της βιωσιμότητας και τα δομημένα ίχνη της πολιτισμικής ιστορίας του ανθρώπου αναδεικνύοντας έτσι μια καλύτερη εικόνα της ενότητας και της σχέσης του ανθρώπου με το περιβάλλον στο παρελθόν, όπως και τις «άυλες» μορφές του. Η πολιτιστική παράδοση όμως δεν έχει μόνο θετικές εκδοχές.

        Καθώς οι αρνητικές εκδοχές του παρελθόντος δεν αποτελούν ζωντανές μορφές, το παρελθόν μας φαίνεται σαν αθώος πολιτιστικός πόρος σε σχέση με τις σύγχρονες συνθήκες ζωήςΟ Πωλ Βαλερύ είχε κάνει μια πολύ εύστοχη κριτική παρατήρηση κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου όταν σημείωνε ότι :

«οι αποδοχές που θα είχε ένας ηγεμόνας ή ένας βασιλέας ακόμα και στο μέγεθος  ενός Λουδοβίκου 14ου σε σχέση με την ποιότητα της ζωής του, τις πολιτιστικές ευκαιρίες αλλά και τις παροχές υγείας είναι κατώτερες έναντι των παροχών που είχε τότε στο μεσοπόλεμο ένας μέσος πολίτης των αναπτυγμένων δημοκρατιών ή των αναπτυγμένων οικονομικά χωρών».

         Με την έννοια αυτή την πολιτιστική παράδοση οφείλουμε να τη δούμε στα ιστορικά της πλαίσια και σε συνάρτηση με την προστιθέμενη αξία που δίνει στο παρόν, με τη δυναμική της συμβολής της στην πρόοδο και την ποιότητα της ζωής.

        Με αυτή την έννοια η πολιτιστική παράδοση και το περιβάλλον αποτελούν παράγοντες προστιθέμενης αξίας στον σύγχρονο πολιτισμό και στην ποιότητα ζωής του σύγχρονου ανθρώπου και της κοινωνίας του.

 

2 Σεπτεμβρίου 2009

Γιάννης Ζήσης, Δημοσιογράφος-Συγγράφέας,
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων 
ioanniszisis@solon.org.gr