ΜΙΑ ΤΑΚΤΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΑΠΩΛΕΙΩΝ. ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΘΕΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ (του Γιάννη Ζήση)

  Είναι σαφές ότι υπάρχουν και είναι αναγκαίες κάποιες χειραγωγήσεις, στην παγκόσμια οικονομική κρίση, που διανύουμε. 
         Δυστυχώς, δεν έχουμε δει ακόμη χειραγωγήσεις των δεικτών των χρηματιστηρίων, όταν αυτοί μεγεθύνονται υπερβολικά περιορίζοντας τις χρηματιστηριακές φούσκες.        

        Αντιθέτως, έχουμε εντοπίσει κατ’ επανάληψιν, την λειτουργία μιας ιδιαίτερης μορφής χειραγώγησης, που συνδέεται με τις εκτιμήσεις, τις ανακοινώσεις και τις προβλέψεις παραγόντων που «παρακολουθούν» την αγορά μέσα από έρευνα γνώμης οικονομολόγου και άλλου ειδικού κοινού για τους δείκτες της οικονομίας.

Η χειραγώγηση μπορεί συνοπτικά να περιγραφεί ως εξής: 
        Γίνονται ανακοινώσεις ή διαρροές εκτιμήσεων ζημιών, λίγο μεγαλύτερων από την πραγματικότητα και μπορεί αυτό να είναι και διατεταγμένο. Έπειτα, προκύπτουν μικρότερες πραγματικές ζημιές από αυτές των «εκτιμητών», με μια απόκλιση πχ δύο τριών ποσοστιαίων μονάδων κλπ. Έτσι, δίνεται η εντύπωση ότι περιορίζονται οι απώλειες των δεικτών και δημιουργείται μια αισιόδοξη ψυχολογική ατμόσφαιρα, που αναγεννά την επιθυμία επιστροφής της οικονομίας στις μορφές διαχείρισής της πριν την κρίση. 
        Αυτό, επειδή οι πραγματικές τιμές κάποιων δεικτών  «αποδεικνύονται» τελικά ότι  είναι καλύτερες από τις «προβλεπόμενες».  Αυτό είναι μια τακτική ψυχολογικής αποσυμπίεσης, αλλά είναι μια τακτική επίσης, -να μην το ξεχάσουμε αυτό – την οποία χρησιμοποιούσε συστηματικά η Ναζιστική Γερμανία προκειμένου να χειραγωγήσει τον λαό της απέναντι στα προβλήματα του πολέμου, ανακοινώνοντας πχ την πρόβλεψη για αύξηση της τιμής των σιτηρών ή άλλων προϊόντων της καθημερινότητας, ενώ τελικά αυτή η αύξηση αποδεικνυόταν λίγο μικρότερη από αυτή της πρόβλεψης.

        Εξάπλωναν δηλαδή κάποιοι τη φήμη ότι θα υπάρξει μια χ% αύξηση στις τιμές των τάδε προϊόντων και κατόπιν έβγαινε μετά η κυβερνητική ανακοίνωση που μιλούσε για αύξηση  20% μικρότερη από αυτή της φήμης! 
        Η όποια αύξηση δεν αφομοιωνόταν έτσι αριθμητικά, σαν απόλυτη τιμή, σαν ουσιαστική κατάσταση και πραγματικότητα, αλλά προσεγγιζόταν σε σχέση με μια εκτίμηση η οποία ήταν τεχνητά διογκωμένη προκειμένου να γίνει πιο αποδεκτή η πραγματική ζημιά χωρίς αυτή να έχει επιπτώσεις στις διαθέσεις και (εδω εν προκειμένω να μην έχει) επιπτώσεις στην αγορά των χρηματιστηριακών μετοχών και αξιών.   

          Δεν είναι καμιά φοβερά έξυπνη μέθοδος. Ακόμη και για τον Χότζα λέγεται το ίδιο πράγμα, αλλά σαν ένα αστείο παραμύθι. Τον ενοχλούσαν κάποιοι θόρυβοι από ένα ζώο που είχε στο σπίτι και πήγε να του πούνε τι να κάνει για να αποφύγει τον θόρυβο. Του είπαν να βάζει ένα παραπάνω ζώα! Κάθε μέρα του έβαζαν ένα ζώο μέχρι που έβαλε ολόκληρο στάβλο και φυσικά γινόταν πανδαιμόνιο. Λέει τότε ο Χότζα: «μα…τώρα έχω τρελαθεί». Και του λένε: «τώρα βγάλτα όλα εκτός από εκείνο το πρώτο που είχες». Και τα έβγαλε όλα πλην του πρώτου που τον ενοχλούσε και κοιμήθηκε σαν πουλάκι, γιατί αισθανόταν ότι ήταν πολύ καλύτερα από πριν.  

           Αυτό τον τρόπο, μας εξοικειώνουνε στις ζημιές των κακών πρακτικών της εικονικής ανάπτυξης. Πρόκειται για μια τεχνική ενός ψυχολογικού μιθριδατισμού. Μπορεί όντως να εξοικειωνόμαστε, αλλά εδώ «παίζουμε» με τις πραγματικές αναλογίες της κρίσης. Όμως, επειδή υπάρχουν και φούσκες απαξίωσης θα έλεγε κανείς, μετά από τις φούσκες της μεγέθυνσης των αξιών, για αυτό ακριβώς δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει απόλυτα αυτή την μεθοδολογία. Καλό είναι όμως να την αναγνωρίζουμε ώστε να μην καλλιεργείται το ψέμα ως προϊόν ευτροφισμού και ανοησίας και για να μην καλλιεργείται τελικά η ανοησία μας και να μην υποτιμάμε αλλά και να μην πάσχουμε από την φούσκα υποτίμησης της νοημοσύνης. 

4 Ιουνίου 2009

Γιάννης Ζήσης 
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων
ioanniszisis@solon.org.gr