1

Ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ (του Γιώργου Μαυρουλέα)

Όλο και συχνότερα ακούω την παρακάτω ερώτηση τώρα τελευταία: «θεωρείς ότι μπορούμε πλέον να γλιτώσουμε από την οικολογική καταστροφή;» και σχεδόν χωρίς απάντηση συμπληρώνεται: « εγώ πλέον δεν το νομίζω»! 

        Αυτή η ερώτηση όμως άσχετα αν η απάντησή της είναι ναι ή όχι δεν πρέπει να γίνεται. Ούτε καν μέσα μας. Το μέλλον διαμορφώνεται από το παρελθόν και το παρόν μας αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι το αποτέλεσμα αυτό που θα πρέπει να μας κινητοποιεί σε δράση για τη σωτηρία του περιβάλλοντος, αλλά η ίδια η ευθύνη μας απέναντι στη ζωή και τη λογική-το ορθό.

         Η υγεία και η επιβίωση του ίδιου του κόσμου που μας περιβάλλει και του οποίου είμαστε τμήμα, εξαρτάται από εμάς. Μία αλλαγή στη συνείδηση του κόσμου είναι αναγκαία όχι γιατί θα φέρει αποτέλεσμα (που αυτό θα το φέρει έτσι κι αλλιώς) αλλά γιατί  έτσι είναι το σωστό. Σωστό με την έννοια ενός φυσικού ορθολογισμού.

        Ένας πεσιμισμός μπορεί να έχει καταστροφικότερα αποτελέσματα από τους αισιόδοξους επιπόλαιους που θεωρούν τους εαυτούς τους άτρωτους ή που θεωρούν ότι στο τέλος η επιστήμη θα κάνει το θαύμα της και όλα ως δια μαγείας θα επιλυθούν αυτομάτως.

        Φανταστείτε δύο θανατοποινίτες όπου ο μεν πρώτος γνωρίζει ότι θα εκτελεστεί και ξαφνικά βιώνει την ομορφιά της ζωής. Θαυμάζει τον ουρανό, αντιλαμβάνεται το θαύμα αυτό, που κάνει το σώμα του να κινείται, αρχίζει να διαβάζει και να ονειρεύεται. Μετανιώνει για την πρότερη εγκληματική του δράση και αν και γνωρίζει ότι θα τον εκτελέσουν μέσα στις επόμενες βδομάδες ή μήνες δεν κατηγορεί αυτούς που τον καταδίκασαν αλλά λυτρώνεται μέσα από την ιδέα του θανάτου του. Τουλάχιστον χαίρεται για όλους αυτούς που θα χαρούν στο μέλλον τον όμορφο αυτό κόσμο. Και ας φανταστούμε το δεύτερο θανατοποινίτη. Η ιδέα ότι θα τον εκτελέσουν τον γεμίζει με μίσος για όλους. Ο πανικός τον κυριεύει και δεν μπορεί να κοιμηθεί. Βρίζει ακατάπαυστα και καταριέται όλους και όλα. Σκοτώνει χιλιάδες με τη σκέψη του. Όλους αυτούς που τον καταδίκασαν. Την κοινωνία που τον έσπρωξε στο θάνατο. Θέλει να παρασύρει τα πάντα στο θάνατο μαζί του.

       Κανείς ασφαλώς δε μας έχει καταδικάσει σε πρόωρο θάνατο. Και θα ήταν άδικο όταν κάποια στιγμή τα περιβαλλοντικά προβλήματα μας οδηγήσουν στην απόγνωση και την απελπισία να αναφωνούμε «γιατί Θεέ μου». Άδικο γιατί είμαστε εμείς που οδηγούμε εκεί τα πράγματα. Ασφαλώς όπως είναι φυσικό αργά ή γρήγορα όλοι θα καταλήξουμε. Εμείς όμως χειριζόμαστε ακόμη την τύχη μας.

        Αλλά και αν ακόμη δεν υπάρχει πισωγύρισμα, τίποτα ομορφότερο δεν υπάρχει από το να βελτιώσουμε τις ανθρώπινες σχέσεις αλλά και τις σχέσεις μας με το περιβάλλον. Αυτό είναι κάτι που η ανθρώπινη ιστορία πολύ σπάνια αν όχι ποτέ δεν το έχει δει. Ας το νοιώσει κάποτε ως μια σύντομη ανθοφορία του ανθρώπινου γένους (έστω και κύκνεια για τους απαισιόδοξους).

       Το πώς θα βιώσουμε το χρόνο που μας απομένει, εξαρτάται από το πώς βιώνουμε το χώρο που μας περιβάλει. Αν αυτός βιώνεται μέσα από μια μιζέρια τότε ο χρόνος εντυπώνεται ως εχθρός που φέρνει το τέλος και η μιζέρια εντείνεται. 
        Αν βιώνεται ως θαύμα τότε και ο χρόνος βιώνεται ως τέτοιο και εξανεμίζεται ο φόβος.  

       Ο εκστατικός άνθρωπος είναι ένα σπάνιο είδος σαν αυτά που η καθημερινότητά μας εξαφανίζει. Ο πραγματικά οικολογικός άνθρωπος είναι όμως αυτός. Το περιβάλλον που ακόμη και ως λέξη (αυτό που μας περιβάλει δηλαδή) πηγάζει από ένα βαθύ εγωκεντρισμό μας, είναι ένα οργιαστικό πανόραμα του αναπάντεχου και του απίστευτου. Και μέσα σ’ αυτή τη θεώρηση της ζωής βρίσκεται το πραγματικό επίτευγμα του ανθρώπου, η ολοκλήρωσή του.


3 Ioυνίου 2009

Γιώργος Μαυρουλέας, Πολιτικός Επιστήμονας
Μέλος της ΜΚΟ Σόλων
gmavrouleas@solon.org.gr