ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ, ΣΥΝΘΕΣΗ & ΣΧΕΔΙΟ ΙΔΕΩΝ

ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΚΟΥΤΙ ΤΩΝ ΘΕΤΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ (του Γιάννη Ζήση)

trading volumem avg1972 - Σόλων ΜΚΟ
image_pdfimage_print

trading volumem avg1972 - Σόλων ΜΚΟ

«Δεν αρκεί να πάει η ιδέα προς το πραγματικό, πρέπει και το πραγματικό να πάει προς την ιδέα»                
                                                                 
Καρλ Μαρξ         
                                

        Γίναμε μάρτυρες, στο τελευταίο τετράμηνο του 2008, στην τελευταία ευκαιρία ρευστότητας που παρασχέθηκε στις αγορές, «ξεπλένοντας βρώμικο χρήμα», χρήμα προερχόμενο δηλαδή από παράνομες δραστηριότητες.

        Παράλληλα, στο διάστημα αυτό αλλά και στο πρώτο τρίμηνο επίσης του 2009, τα σχέδια διάσωσης και οι παροχές ρευστότητας, λειτούργησαν και φυσικά έτσι θα λειτουργούσαν, διαμέσου κυρίως του τραπεζικού τομέα και των κεφαλαιαγορών. 
Η διαδικασία διάσωσης είχε δύο μορφές: 
-η πρώτη συνδεόταν με την κρατικοποίηση – εθνικοποίηση και 
-η δεύτερη με την δανειακή σχέση κρατών και χρηματοπιστωτικών οργανισμών ή επιχειρήσεων.

        Κατόπιν, η χρηματιστηριακή ανάκαμψη ξεκίνησε μετά από θετικές προγνώσεις των CEOs και με κάποια αποτελέσματα, τα οποία όμως δε μπήκαν σε μια διαδικασία κριτικής ανάλυσης, γιατί κανείς δεν ήθελε να διακόψει τις «θετικές» ειδήσεις.

         Με άλλα λόγια, ενσυνείδητα αφήναμε την πιθανότητα σχηματισμού μιας επικοινωνιακής φούσκας για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, του αποπληθωρισμού και της ύφεσης.

        Όμως, θα πρέπει έγκαιρα να διαγνώσουμε το περιεχόμενο στο «μαύρο κουτί» των οικονομικών αποτελεσμάτων και της χρηματιστηριακής ανάκαμψης,  γιατί τα κεφάλαια  που δόθηκαν από τα σχέδια διάσωσης, αφήνοντας έξω το «ξέπλυμα βρώμικου χρήματος», οφείλονταν στα ταμεία των κρατικών οικονομιών και συνεπώς των φορολογουμένων, του κάθε πολίτη δηλαδή, είτε αυτός παίζει χρηματιστηριακά είτε όχι.

        Αν παίζει χρηματιστηριακά βέβαια αισθάνεται κερδισμένος ανακάμπτοντας περιουσιακά. Αν όμως δεν παίζει, όπως η πλειοψηφία των ανθρώπων και κυρίως αυτών που πλήττονται από την κρίση, σίγουρα αισθάνεται όχι μόνο αδικημένος αλλά και  «κορόιδο» στην υπόθεση αυτή, καθώς η χρηματιστηριακή ανάκαμψη δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική του θέση και κατάσταση.

       Παράλληλα καλό είναι να εξετάσουμε το αν είναι τελικά εξαπατημένοι ειδικοί όπως ο Ρουμπίνι και όλοι οι υπόλοιποι, που αναλύουν και διαβάζουν διαφορετικά την πρόοδο της κρίσης. Τέλειωσε η κρίση; Από πού προέρχονται άραγε αυτά τα οικονομικά αποτελέσματα; Προέρχονται από την πραγματική οικονομία; 
         Ή παραμένει ένα πλαίσιο εικονικής οικονομίας – θα έλεγε κανείς ακόμη και τοξικής οικονομίας – σε λειτουργία; Σίγουρα αυτή η εικονική πραγματικότητα, χρηματιστηριακά λειτουργεί, αναπτύσσεται και αποτελεί τον πρώτο άξονα ανάπτυξης μιας εικονικής οικονομίας.

        Το πρόβλημά μας είναι να εξηγήσουμε με πιθανότητες, μια προσπάθεια ορθολογικής ανάλυσης των πραγμάτων.  Το σίγουρο είναι, ότι τα ίδια τα χρηματιστήρια έχουν μια ορμή και έχοντας προεξοφλήσει θετικά τις δηλώσεις – προβλέψεις των CEOs επανεκτιμούν ξανά θετικά και τα αποτελέσματα. Έχουμε δηλαδή μια διπλή αποτίμηση.
         Σε ένα βαθμό στην κατεύθυνση παρόμοιας αισιοδοξίας δείχνουν να λειτουργούν αυτόνομα και με ανάλογη ορμητικότητα και οι Ασιατικές και οι Ευρωπαϊκές χρηματαγορές. Προφανώς αυτό συμβαίνει, γιατί η επιθυμία για ανάκαμψη δεν θέλει να ακούσει, να αναλύσει ή να παρακολουθήσει αλλά θέλει (ακόμη και την Wall Street πολλές φορές) να κερδίσει. Σε αυτό ακριβώς το σημείο ατομικοποιείται πλέον μαζικά η στάση των επενδυτών στα χρηματιστήρια.  

          Ας θέσουμε λοιπόν τώρα το ερώτημα: από πού προήλθαν τα κέρδη; Από την πραγματική οικονομία, που σημαίνει από εξασφαλισμένη δανειοδότηση, αποπληρωμή παλαιότερων δανείων και έξοδο από τον κύκλο των επισφαλειών; Οι καταθέσεις δημιουργούν βασικά υποχρεώσεις και όχι κέρδη. Από πού προήλθαν λοιπόν τα κέρδη; Μόνο από έναν τομέα μπορούν να προέλθουν, δεδομένου του συγκεκριμένου χρονικού ορίζοντα και της ύφεσης. Από τον τομέα των χρηματιστηριακών επενδύσεων, των χρηματιστηριακών κινήσεων. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει μια βελτίωση των χαρτοφυλακίων και των μετοχικών αξιών.  

           Οι τράπεζες πρωταρχικά, αλλά και όλοι οι επιχειρηματικοί παράγοντες των κεφαλαιαγορών και της παραγωγικής οικονομίας στην μεγάλη της κλίμακα, επιδιώκουν συντονισμένα και αδιάλειπτα να ανακτήσουν θέσεις χρηματιστηριακά, τόσο όσον αφορά την αξία των εταιρικών μετοχών, όσο και στις αξίες μετοχών άλλων εταιρειών, φέρνοντας έτσι σε νέα χρηματική και περιουσιακή θέση την εταιρεία τους και αναδεικνύοντας νέα θετικά οικονομικά αποτελέσματα.

        Εκείνο δηλαδή που μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι ότι θεωρείτο απολύτως αναγκαία μια χρηματιστηριακή άνοδος για να μπορέσουν να εμφανιστούν νέα θετικά οικονομικά αποτελέσματα, για να αλλάξουν δηλαδή πρόσημο τα οικονομικά αποτελέσματα και να αντιστοιχηθούν σε νέα βάση οι οφειλές τους προς τα σχέδια διάσωσης. Να κερδίσουν δηλαδή από τα σχέδια διάσωσης έναντι και των κρατικών οικονομιών και των όρων στήριξης, να κερδίσουν επίσης και στην αποπληρωμή των ενισχύσεων και να εμφανίσουν μια ορδή θετικών αποτελεσμάτων και κερδών, επιδιώκοντας παράλληλα να επαναδιαπραγματευθούν τα σχέδια διάσωσης.

Φωτό:Wikimedia

         Το ενδιαφέρον είναι ότι επικρίνονται οι τράπεζες για την μη παροχή ρευστότητας στην πραγματική οικονομία και εντούτοις ανακοινώνουν κέρδη την ώρα που δεν έχουν γίνει επαρκείς πράξεις αλλαγής των οικονομικών αποτελεσμάτων στην πραγματική οικονομία. Αντίθετα, έχουν καταβληθεί τα κεφάλαια των σχεδίων διάσωσης,  τα οποία έχουν στραφεί στα χρηματιστήρια. Μήπως όμως κάτι τέτοιο δημιουργεί όρους για μια νέα φούσκα και ποιοι είναι οι κίνδυνοι που αυτή η πρακτική δημιουργεί;  

         Έπρεπε από πλευράς αυτών που εκπόνησαν και υλοποίησαν τα σχέδια διάσωσης, να ανέμεναν αυτή την εξέλιξη. Οτι θα επιχειρηθεί δηλαδή μια αναδιανομή του πλούτου σε νέα βάση, αμέσως μετά από τα σχέδια διάσωσης. Είναι προφανές ότι οι κυβερνήσεις είναι υπόλογες για τα σχέδια διάσωσης, τόσο ηθικά όσο και πολιτικά. Υπόλογες απέναντι στους λαούς, τις κοινωνίες και τους πολίτες. Και να μπορούσε κανείς να πει ότι δεν μας ενδιαφέρει αν πραγματικά σωθήκαμε από την κρίση και να αποτιμήσουμε αυτή την κατάσταση! Αλλά πόσο πραγματικά σωθήκαμε από την κρίση;

        Και γιατί «τέλειωσε» τόσο γρήγορα η κρίση, τουλάχιστον χρηματιστηριακά; Επειδή υπάρχει ο στατιστικός κανόνας των τεσσάρων μηνών; Ή τελικά αυτός είναι ένας κύκλος της μαζικής επιθυμίας των αγορών, σε συνάρτηση με τα εργαλεία για τις πολιτικές αντιμετώπισης του αποπληθωρισμού και της ύφεσης; Πρόκειται δηλαδή για ένα μεταφυσικό κανόνα που τον παίρνουμε σαν αφετηρία υπολογισμού της εξέλιξης των πραγμάτων; 
   
       Το διεφθαρμένο προφίλ των Golden Boys μαζί με την διαφθορά των τοξικών και της οικονομικής φούσκας, ενδιαφέρεται προφανώς να βγει αλώβητο θεσμικά. Για να καταφέρει κάτι τέτοιο, πρέπει να λειτουργήσει ταχυδακτυλουργικά μέσα στην κρίση και να κρυφτεί πίσω από την ανάγκη για ένα θετικό κλίμα που να διακατέχει και τις κοινωνίες. Απαιτείται δηλαδή να μην εξετάζονται σε βάθος τα αποτελέσματα. Να μην γίνονται πραγματικά τεστ κοπώσεως. 
 
        Εξάλλου, αμέσως μετά από την εξαγγελία των τεστ κοπώσεως, άρχισε αυτή η παγκόσμια ορχήστρα των χρηματιστηρίων. Τελικά μήπως αυτό θα οδηγήσει σε μια κυλιόμενη δυναμική κρίσης;

        Προφανώς πρέπει πια να επανασχεδιάσουμε ολοκληρωτικά το πολιτικό μέτωπο της οικονομίας, από πλευράς κοινωνιών και όχι από πλευράς των μεγάλων επιχειρήσεων. Είναι φανερό ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν μια δυναμική θεσμικής επιβολής και αδιαφάνειας. Η αγορά δεν είναι καθόλου λειτουργική στην κατεύθυνση της διαφάνειαςκαι πρέπει να τελειώσουμε με το «έτσι είναι αν έτσι νομίζετε» και με τα ψέματα που γίνονται αλήθειες επιβάλλοντας μια συνομωσία σιωπής γύρω από το μαύρο κουτί των χρηματιστήριων και των κεφαλαιαγορών.

       Τέλος, μένει ένα άλλο μεγάλο θέμα: το λεγόμενο «ταμείο» της χρηματιστηριακής ανάκαμψης μέσα στην κρίση. Όταν η πραγματική κατάσταση δεν θα μπορεί να παρακολουθήσει άλλο την εικονική, τότε θα γίνει αναγκαστικά «ταμείο». Τότε υπάρχει ο κίνδυνος να έχουν μετακυλιστεί τα βάρη του ιδιωτικού τομέα στο κράτος και συνεπώς στις κοινωνίες, δηλαδή στην πραγματική οικονομία και να έχουμε εκτεθεί σε ένα νέο κύκλο φούσκας. 

       Υπάρχει άραγε ολοκληρωμένη πολιτική και ποια είναι αυτή, απέναντι σε αυτά τα ζητήματα; Αυτό είναι πλέον το μεγάλο ερώτημα που τίθεται.

1 Ιουνίου 2009, 

Γιάννης Ζήσης, Μέλος της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ
ioanniszisis@solon.org.gr

Σχετικά άρθρα