1

Η ΔΑΙΜΟΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ (του Γιάννη Παρασκευουλάκου)

  Η ένταση της σημερινής οικονομικής κρίσης και η λήξη της υποτιθέμενης περιόδου των «παχιών αγελάδων» είναι φανερή πια και στη χώρα μας. Εκείνο που παραμένει όμως σκοτεινό, είναι οι όροι και οι συντελεστές αυτής της κρίσης.
           Για παράδειγμα, στον τραπεζικό τομέα: πως και από λάθη ή παραλείψεις τίνων, διείσδυσε η κρίση; Η ύπαρξη κρίσης είναι αδιαμφισβήτητη, λαμβάνοντας υπ’ όψη ότι η κυβέρνηση, μεσούσης μιας δύσκολης δημοσιονομικά περιόδου, απεφάσισε πριν λίγους μήνες να διαθέσει 28 δις ευρώ για την ενίσχυση και θωράκιση των τραπεζών και όχι μόνο αυτό αλλά εξεστράτευσε πιεστικά για να αναγκάσει τις τράπεζες να αποδεχθούν το πακέτο σωτηρίας.

           Πώς όμως και από λάθη ή παραλείψεις τίνων, διείσδυσε η κρίση στην πατρίδα μας, ιδίως αν αληθεύουν οι ισχυρισμοί και οι διαβεβαιώσεις τραπεζιτών, οικονομολόγων και πολιτικών, ότι οι Ελληνικές τράπεζες δεν έχουν εκτεθεί στα τοξικά ομόλογα; Τα τοξικά ομόλογα, θα ήταν μια εξήγηση, μια κάποια λύση, όπως θα έλεγε και ο Καβάφης στο «Περιμένοντας τους Βαρβάρους».

            Μια και λείπουν όμως από τη σκηνή, δεν έχουμε το δικαίωμα να μάθουμε, ποιοι είναι εκείνοι οι ισοδύναμοι όροι που μας έφεραν σε κατάσταση κρίσης; Ποια είναι τα δικά μας «χρυσά παιδιά» που οδήγησαν ξέγνοιαστα και χαρούμενα το καράβι πάνω στα βράχια; Και πώς θα ανεχθούμε όλοι εμείς (τώρα που έχουμε γίνει κάτι σαν συνέταιροι των τραπεζών, με τα 28 δις μας) να βλέπουμε τα ίδια «χρυσά παιδιά» να εξακολουθούν να βρίσκονται στο τιμόνι του καραβιού;

            Ιδού η αποθέωση του δημοκρατικού ελλείμματος. Οι ίδιοι παράγοντες (παγκοσμίως) που προκάλεσαν την κρίση, τη διαχειρίζονται και εργάζονται για την έξοδο από αυτήν. Οι ίδιοι τραπεζίτες, οι ίδιοι πολιτικοί, οι ίδιοι καθηγητές και εμπειρογνώμονες. Δεν είναι κάτι παραπάνω από φανερό, ότι όλοι αυτοί έχουν άμεσο συμφέρον στην πλήρη συγκάλυψη (αντί για διαλεύκανση) για να γλυτώσουν ποινικές και αστικές ευθύνες; Αλλά και πέρα από τις τυχόν ευθύνες, δεν είναι αυτονόητο ότι αν τους δοθούν τα περιθώρια θα προσπαθήσουν να υπερασπιστούν τις πεποιθήσεις τους, εργαζόμενοι για να εξαφανίσουν τον αιτιώδη σύνδεσμο μεταξύ πεποιθήσεων και κρίσης; Γιατί αν οι πεποιθήσεις συνδεθούν ευθέως με την κρίση, το διακύβευμα γίνεται μεγαλύτερο. Δεν πρόκειται πια για το μέλλον μόνο κάποιων «χρυσών παιδιών» αλλά για το μέλλον μιας ολόκληρης κοσμοθεωρίας. 

            Με την πρόφαση της απόλυτης εξειδίκευσης, οι μηχανισμοί ανάλυσης και λήψης καίριων αποφάσεων, αποξενώνονται όλο και πιο πολύ από τον λεγόμενο απλό πολίτη, τον οποίο υποτίθεται αφορούν και υπηρετούν. Ας λέει το Ελληνικό Σύνταγμα (άρθρο 1) «Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από τον Λαό και υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους…». Ανάμεσα σε εμάς και τις εξουσίες, έχει παρεμβληθεί προ πολλού ήδη, ένα πυκνό πλέγμα αδιαφάνειας, σύγχυσης και ισχύος, που χλευάζει το Σύνταγμα και την Λογική.

Φωτό: fr.wikipedia

            Μια πρώτη σοβαρή συνέπεια αυτής της συγχυτικότητας και της απουσίας ειλικρίνειας και διαφάνειας στην περίπτωση της κρίσης, είναι η τοξική γενίκευση. Καθένας που επιδιώκει να περιορίσει τις υποχρεώσεις του ή να αυξήσει τα κέρδη του, προβάλλει ως καταλυτικό επιχείρημά του την κρίση. 

            Μια δεύτερη, ακόμα  σοβαρότερη συνέπεια, είναι η δαιμονοποίηση της κρίσης. Η οικονομική κρίση γίνεται κάτι σαν συνδυασμός φυσικής καταστροφής, ορδής Ούννων και οργής του Θεού, μια μάστιγα ως προς την οποία είμαστε πολύ αδύναμοι και το μόνο που μπορούμε να παρατάξουμε απέναντι της είναι ο φόβος. Ένα δέος για κάτι άγνωστο, που δεν έχει αρχή και τέλος.  

            Ο Καρλ Γιάσπερς έλεγε ότι προοδεύουμε σαν άνθρωποιόταν, σε στιγμές κρίσης κοιτάζουμε κατάματα την αλήθεια. «Κινδυνεύουμε» λοιπόν (στην κυριολεξία) να βγούμε από την κρίση, χωρίς να ξέρουμε ούτε πώς και γιατί μπήκαμε σ’ αυτήν ούτε πώς και γιατί βγήκαμε. Θα ανεχτούμε άραγε να παραμένουμε στο σκοτάδι για μια κατάσταση που είναι 100% ανθρωπογενής, σαν να επρόκειτο για την πτώση ενός μετεωρίτη στην γη; Να αναλαμβάνουμε πάντα ως απλοί άνθρωποι, μόνο βάρη αλλά όχι ευθύνες; 

            Εάν αυτό το «πράγμα» (η κρίση) περάσει δίπλα μας ή μέσα μας και φύγει, χωρίς να κατανοείται, χωρίς να εξάγονται συμπεράσματα, χωρίς να αρθρώνουμε άποψη, τότε θα έχουμε επιτρέψει ένα ακόμα πλήγμα κατά της ελευθερίας μας

           Αντί η κρίση να μας κάνει σοφότερους και πιο προβλεπτικούςθα μας έχει εκτρέψει ακόμα πιο έντονα από την αναγκαία πορεία αυτοσυνειδησίας και θα έχει εντείνει τις διαδικασίες αλλοτρίωσης καθιστώντας μας ξένους μέσα στον πλανήτη μας, την πατρίδα μας, τον εαυτό μας. Ως λαός οι Έλληνες από την αρχή της ιστορίας μας, αρεσκόμασταν να παρατηρούμε και να προσπαθούμε να ερμηνεύσουμε τον κόσμο που μας περιβάλλει. 
   
           Γιατί όχι και τώρα;

24 Απριλίου 2009,

Ιωάννης Παρασκευουλάκος, Δικηγόρος
Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ ΣΟΛΩΝ