ΑΛΛΟΣ ΓΙΑ ΟΙΚΟΠΕΔΟ ΣΤΗ… ΣΕΛΗΝΗ (της Ιωάννας Μουτσοπούλου)

 Δεν εννοούμε πως οι χώρες δεν έχουν ελαττώματα ή ότι θα πρέπει να ζήσουμε μέσα σε μία πολιτισμική «φούσκα» (κατ’ απομίμηση της οικονομικής) όπου ο καθένας θα φαντασιώνεται ότι είναι τέλειος, ισχυρότερος, ικανότερος, αρχαιότερος… και πάντοτε με δίκιο. Όμως η στιγμή αυτή ήταν ακατάλληλη λόγω των δυσμενών συνθηκών του κόσμου και κυρίως επειδή τα προβλήματα των χωρών δεν διορθώνονται με καλλιτεχνικές σπιρτόζικες δημιουργίες που περισσότερο προβάλλουν τον εμπνευστή τους παρά την ανάγκη της αλλαγής. Αυτή η εισαγωγή έγινε για να καταλήξουμε σε μία περισσότερο διεισδυτική ματιά στα πράγματα αναφερόμενοι στον ανθρωπολογικό παράγοντα που είναι αυτός που ευθύνεται για όλα όσα συμβαίνουν,  καλά ή κακά.

        Σύμφωνα λοιπόν με πληροφορίες (Βλέπε 1) στην Πράγα (στην Τσεχία δηλαδή) υπάρχει μία «σεληνιακή πρεσβεία» (!!!!) που πωλεί οικόπεδα στη Σελήνη (ή το Φεγγάρι!). Ίσως να έλεγε κάποιος ότι μπορεί να πρόκειται για έναν ιδιόρρυθμο ή μη ομαλό άνθρωπο που λέει ανοησίες. Όμως δεν είναι τόσο απλό, γιατί πλην αυτού υπάρχουν και άνθρωπο που αγοράζουν αυτά τα οικόπεδα-φούσκες και είναι και αυτοί ανόητοι μια και δεν μπορούν να πάνε στη Σελήνη για να τα χρησιμοποιήσουν. Και κάποιος αγοραστής είπε πως αγόρασε ένα τέτοιο οικόπεδο για τη 18χρονη κόρη του που ήταν το καλύτερο που μπορούσε να της προσφέρει. Η δε παραπάνω «σεληνιακή πρεσβεία» χορηγεί και διαγαλαξιακό διαβατήριο για να μπορούν οι άνθρωποι να πάνε «εκεί που κανένας άνθρωπος δεν έχει πάει πριν»! Επίσης υπάρχουν, σύμφωνα με την πληροφορία, περίπου 18 τέτοιες πρεσβείες στον κόσμο.

Α. ΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Αλλά το χειρότερο είναι άλλο:
        Μπορούμε εδώ να παρατηρήσουμε μερικά ενδιαφέροντα ψυχολογικά στοιχεία που δεν πρέπει καθόλου να τα υποτιμάμε, γιατί στο υπόβαθρο όλων των εξελίξεων βρίσκεται ως κινούσα δύναμη η ανθρώπινη ψυχολογία με ό,τι αυτή περιλαμβάνει. 

         1) Είναι φανερό ότι ο αγοραστής θεωρεί ότι η λύση στα προβλήματα του βρίσκεται έξω από τον πλανήτη Γη. Από το άλλο μέρος ο πωλητής των αόρατων οικοπέδων προσφέρει, όπως λέει, ευκαιρία στους αγοραστές να πάνε εκεί που κανείς άλλος να μην έχει πάει πριν, δηλαδή ο αγοραστής να είναι ο πρώτος που βρήκε ή έκανε κάτι. Η παλαιότητα ως δείγμα ισχύος πάντα έπαιζε σπουδαίο ρόλο στην πολιτική, την κοινωνία και την εξουσία σε μια ξέφρενη προσπάθεια να αυτοθεωρείται κανείς αρχαιότερος από τους άλλους ή ο πρώτος, εκτός από μία εξαίρεση: την ηλικία,  όπου αντιθέτως οι άνθρωποι μανιωδώς επιδιώκουν τη νεότητα, δηλαδή να είναι οι τελευταίοι που εμφανίζονται επί γης! Η σεξουαλικότητα απαιτεί δείγματα νεότητας, ενώ η εξουσία αρχαιότητας, και η ζωή έτσι εκδικείται με διχασμό επιθυμιών το κενό και την έλλειψη διαύγειας και ισορροπίας. 

          2) Αυτή η στάση που μεταθέτει σε έναν άλλο τόπο, έναν άλλο πλανήτη, την ελπίδα για επίλυση των προβλημάτων είναι στην πραγματικότητα φοβερά οπισθοδρομική, γιατί δείχνει ότι ο άνθρωπος δεν είναι καθόλου διατεθειμένος να κατανοήσει τις αληθινές αιτίες των προβλημάτων του (και κυρίως όταν βρίσκονται και μέσα του εκτός από το περιβάλλον του) ούτε να καταβάλει τον παραμικρό κόπο για να τις βελτιώσει. Σε αυτόν πρέπει να μείνει το όφελος και στου άλλους το βάρος της αντιμετώπισης των συλλογικών λαθών. Αυτό σημαίνει μηδενική αυτογνωσία και επομένως μηδενική κοινωνικότητα, γιατί κατά περίεργο τρόπο η αυτογνωσία είναι δείγμα πραγματικής κοινωνικότητας. Αυτή η στάση είναι μία συνεχής προσπάθεια να εξοστρακίσει κανείς την ευθύνη και τον κόπο έξω από αυτόν, να κερδίσει έναν παράδεισο μόνος του, αφήνοντας πίσω τα προβλήματα, και το κυριότερο χωρίς να έχει αλλάξει καθόλου ο ίδιος! Όλοι θέλουν να κερδίσουν την ευτυχία χωρίς τίμημα και χωρίς να έχουν καν σκεφθεί τι είναι αυτή η ευτυχία. 

          3) Βέβαια υπάρχει και η αρέσκεια στην περιπέτεια που μπορεί να είναι ορθή, μπορεί και όχι, ανάλογα με τις περιστάσεις. Όμως η καταβολή μεγάλων ποσών από πλουσίους για ταξιδάκια στη Σελήνη (πάνω από 20 εκ. ευρώ ανά ταξίδι) -αν όντως έχουν γίνει τέτοιες πληρωμές μέχρι σήμερα- είναι μια περιττή εκκεντρικότητα και δείχνει μία σοβούσα κοινωνική κρίση, όπου ο καθένας είναι κλεισμένος στο δικό του κόσμο και με τις δικές του επιθυμίες και φαντασιώσεις, μη βρίσκοντας πια τίποτε ενδιαφέρον στον εδώ κόσμο (λες και τον γνωρίζει πραγματικά!) και αντιθέτως διαθέτοντας χρήμα για μια φαντασίωση αλλά όχι για τις ανάγκες γύρω του. Η βαριεστημάρα και το κενό ζητάνε πάντοτε κάτι χτυπητό, κάτι περίεργο για να γεμίσουν. Και μη σκεφθεί κανείς ότι, εφόσον σε μία επόμενη, ενδεχόμενη αλλά μακρινή μάλλον, διαστημική εποχή θα ήταν φυσιολογικό να γίνονται τέτοιες αγοραπωλησίες, επομένως και το τωρινό φαινόμενο είναι φυσιολογικό. Η φυσιολογικότητα κρίνεται από το παρόν και τον τρόπο που αντιμετωπίζει κανείς το μέλλον. Αυτή η συμπεριφορά δεν είναι το μέλλον, είναι μια προσπάθεια να εγκλωβίσουμε το μέλλον στα καλούπια του παρελθόντος, στη βία, την κτητικότητα, τη «φούσκα» και τη φαντασίωση.

         4) Υπάρχει επίσης η άρρωστη πια στρατηγική κτητικότητα για πιθανά μελλοντικά οφέλη από άλλους πλανήτες, όπως στρατιωτικές βάσεις, νερό, ορυκτά ή ο,τιδήποτε άλλο περιέχουν. Το σίγουρο είναι ότι οι σημερινοί άνθρωποι ως τυχόν έποικοι σε άλλους πλανήτες δεν θα είναι οι «καλοί» αλλά οι «εισβολείς και κακοί», για να μην έχουμε αυταπάτες για την ποιότητα μιας τέτοιας οικονομικής και στρατηγικής επέκτασης. Εξάλλου τα ίδια έκαναν και στη γη· βία, κατάκτηση, βασανισμός και άλωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων ήταν η καθημερινή τακτική του ανθρώπινου κόσμου. Ευτυχώς υπήρχαν βέβαια και τα θετικά, λιγότερα μεν αλλά ισχυρότερα από μια άλλη άποψη.
         Αυτοί λοιπόν οι πωλητές σεληνιακής γης μοιάζουν με τον μυθικό βασιλιά Γίμα στο Ιράν που αύξαινε με μαγικό τρόπο συνέχεια τη γη για να ικανοποιούνται οι ανεξέλεγκτα πολλαπλασιαζόμενες ανθρώπινες επιθυμίες. Αλλά το πρόβλημα του παραλογισμού της ίδιας της ανεξέλεγκτης επιθυμίας δεν το αγγίζουν καν. Το ίδιο συνέβη και στην οικονομία με το απεριόριστο κέρδος ως ιερή αρχή, χωρίς να αναρωτιούνται οι θιασώτες του αν όντως αυτή θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί απεριορίστως σύμφωνα με το όνομά της και τι επιπτώσεις θα είχε στο περιβάλλον. Τόση ισχύς με τόση ανοησία μαζί!

         5) Από το άλλο μέρος ο πωλητής παραχωρεί ακίνητα που δεν κατέχει, δεν έχει τίτλους σε αυτά, δεν τα έχει δε ποτέ ούτε μπορεί να τα δει! Γι’ αυτό τιτλοφορούμε επιπροσθέτως το παρόν άρθρο «Οικόπεδα Μυνχάουζεν», επειδή ο πασίγνωστος Μυνχάουζεν διηγείτο ιστορίες τελείως φανταστικές και μη υπαρκτές για τον εαυτό του. Αυτό είναι μία φανταστική ιδιοκτησία ως το άκρον άωτο του τυφλού εγωκεντρισμού που εννοεί ότι, εφόσον επιθυμώ και φαντάζομαι κάτι, αυτό είναι κιόλας δικό μου. Μπορεί βέβαια η σύγχρονη αντίληψη για ελευθερία να έχει ένα τελείως υποκειμενικό υπόβαθρο (δηλαδή να βασίζεται στο τι ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος πιστεύει ή επιθυμεί), αλλά ο υποκειμενισμός χωρίς την αρμονική του συνύπαρξη με την αντικειμενικότητα είναι δείγμα υπανάπτυξης και ψεύδους που αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε καταστροφή.

         Αυτός είναι και ο λόγος που εξαγγελίες του τύπου του οικονομικού μοντέλου όπου όλοι θα είναι εύποροι με μαγικό τρόπο ή έστω σύμφωνα με τις ικανότητές τους βρίσκει αρχικά τόσους οπαδούς ή τόσους ουδέτερα διακείμενους, πράγμα του τελικά ευνοεί το μοντέλο αυτό. Επειδή δηλαδή:
          α. –πολλοί έχουν τη φαντασίωση ότι διαθέτουν τις μαγικές αυτές ικανότητες που λείπουν από τους άλλους (αφού από αυτογνωσία δεν πάνε και τόσο καλά) και πιστεύουν επομένως ότι αυτό θα λειτουργήσει προς όφελός τους και 
           β. –οι περισσότεροι μπερδεύουν την πραγματικότητα με την επιθυμία. Και η πραγματικότητα έχει δύο όψεις: η μία είναι η ύπαρξη ή μη δυνατότητας να πραγματοποιηθεί η ίδια η επιθυμία (π.χ. το να γίνει κανείς πλούσιος) και η άλλη είναι η συμβατότητα της συγκεκριμένης επιθυμίας (π.χ. την ανάγκη για ειλικρινείς φιλίες, που φυσικά δεν ευνοούνται από τον πλούτο). Όμως οι άνθρωποι τα θέλουν όλα δικά τους και δεν αρέσκονται στις επιλογές, αν και εξαναγκάζονται από τις συνθήκες να τις κάνουν τελικά.

           Το αποκορύφωμα αυτής της υπόθεσης βρίσκεται βέβαια όχι σε αυτούς τους τυχαίους πολίτες κάποιας χώρας, αλλά στο ότι υπάρχουν σήμερα 18 σεληνιακές πρεσβείες στον κόσμο, επομένως το «κίνημα» αυτό αρχίζει να παίρνει τη μορφή επιδημίας. Ένας κλάδος αυτής της ιδιωτικής προσπάθειας απόκτησης δικαιωμάτων ιδιοκτησίας στη Σελήνη βρίσκεται στη Νήσο Μαν. Αυτή η νήσος βρίσκεται στην ιρλανδική θάλασσα και είναι κτήση της Μ. Βρετανίας, χωρίς όμως να είναι μέρος της και έχοντας αυτονομία. Υπάρχει η πληροφορία ότι εκεί υπάρχει ένα νομικό παράθυρο που επιτρέπει την κατοχύρωση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας σε όποιον ιδιώτη βάλει τη σημαία της Νήσου Μαν στη Σελήνη ή αλλού! (Βλέπε 2). Δεν γνωρίζουμε αν αυτό αληθεύει ή ποιο είναι το ακριβές περιεχόμενό του. Όμως έρχεται να συμπληρώσει και τον διεθνή διαγωνισμό της NASA του 2005 για χρηματοδότηση μιας «διαστημικής αποικίας» (Βλέπε 2).

Β. ΟΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΜΠΛΟΚΕΣ

           Και σε αυτό το σημείο αλλάζουν τα πράγματα, επειδή στην περίπτωση της NASA μπορεί πράγματι να υπάρξει κατοχή σε ένα εξωπλανητικό σώμα όπως είναι η Σελήνη, επειδή ένα κράτος διαθέτει τέτοιου είδους δύναμη. Αλλά και όπου ισχυροί ιδιώτες θα μπορούσαν να διαθέσουν στο μέλλον τέτοια δύναμη προσέγγισης και κατοχής θα υπήρχε πια όχι ψέμα και φαντασιοκόπημα αλλά μία πραγματικότητα. Οπότε γεννάται το ερώτημα: Για τι είδους αποικίες πρόκειται, με ποιες προϋποθέσεις, τι γίνεται με τα άλλα κράτη που δεν έχουν τη δυνατότητα επέκτασης στο διάστημα ή με τις διεθνείς συνθήκες που απαγορεύουν την ιδιοκτησία έξω από τη γη ή με την στρατιωτική χρήση τέτοιων αποικιών; Αυτά τα ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν, γιατί η θεμελίωση μιας αποικίας θα δημιουργεί μία de facto κατάσταση που δεν θα μπορεί να ανατραπεί. Έτσι ακριβώς γίνονται και οι καταπατήσεις εδαφών στη γη είτε πρόκειται για ιδιώτες στις μικρές ιδιοκτησίες τους είτε  για κράτη είτε για μεγάλα κοινωνικά ή εθνικά σύνολα σε μεγάλες περιοχές.

          Όλα αυτά μοιάζουν με σταδιακή προσπάθεια για παραχάραξη των κανόνων δικαίου, αλλά κυρίως για εξάπλωση της τρέλας που υπάρχει στη γη και σε μεγαλύτερη έκταση έξω από τη γη. Και αν υποτεθεί ότι ο άνθρωπος θα πατήσει το πόδι του στη Σελήνη με δυνατότητες κτήσης εδάφους της, θα πρέπει να γίνει κατανοητή η ανάγκη για έννομη τάξη στην περίπτωση –αν το δίκαιο θα πρέπει να παίζει κάποιο ρόλο στις πράξεις μας- γιατί μπορεί η Σελήνη να λειτουργήσει ως ένα άλλο Γκουαντάναμο βρισκόμενο έξω από τη σφαίρα της δικαιικής επιρροής των χωρών της γης.

Δύο βασικές αρχές λοιπόν θα πρέπει να είναι ότι:
        α. –Αυτού του είδους οι επιστημονικές επιτεύξεις είναι χρηματοδοτημένες από τα κράτη και επομένως ανήκουν στους λαούς που πλήρωσαν τις έρευνες και όχι στους ιδιώτες που θα μπορούν εκ των υστέρων να δρέψουν τους καρπούς του μόχθου πολλών.
         β. –Όλη η γνώση του σήμερα έχει βασισθεί εξελικτικά σε προηγούμενες σταδιακές γνώσεις (γενικές ή ειδικές) σοφών ανθρώπων από διαφόρους λαούς (αστρονομίας, γεωμετρίας, φυσικής, χημείας, ιατρικής, μυθολογίας, κ.ά.) και αποτελούν κτήμα της ανθρωπότητας συνολικά και όχι του ισχυρότερου. Αλλά βέβαια αυτό κανείς δεν πρόκειται να το ακούσει. Δεν είναι ο Λόγος που δημιουργεί δικαιώματα, αλλά η ισχύς –όπως συνέβαινε πάντοτε. Και σε μια τέτοια περίπτωση κατάχρησης και καταπάτησης του διεθνούς δικαίου οι αδύναμοι δεν θα μπορούσαν καν να αντιδράσουν, για έναν τόπο τόσο μακρινό και απρόσβατο γι’ αυτούς. Ωστόσο αυτός ο τόπος μπορεί να γίνει θέατρο αναμετρήσεων μεταξύ αυτών που διαθέτουν την απαραίτητη τεχνολογία, αν βέβαια δεν μας προλάβει κάποια οικολογική καταστροφή που να ανατρέψει τις προτεραιότητές μας αλλά και τις δυνατότητες μας για επέκταση στο διάστημα.
         Και φυσικά δεν έχει κανένα νόημα να μιλάει κανείς για δικαιώματα της φύσης ή τυχόν άλλων κατοίκων, έστω υπανθρώπινης μορφής, αφού ούτε στη γη σεβόμαστε ή αναγνωρίζουμε τέτοια δικαιώματα.

         Το Δίκαιο του Διαστήματος είναι ελλιπές, γιατί δεν πρόβλεψε τις ερμηνευτικές παραχαράξεις που οπωσδήποτε θα γινόντουσαν στο μέλλον από τους ισχυρούς και του υπερφίαλους. Σύμφωνα με το άρθρο 2 της Διεθνούς Συνθήκης για τις «Αρχές που θα διέπουν τις πράξεις των κρατών στην έρευνα και τη χρήση του διαστήματος, της Σελήνης και των ουράνιων σωμάτων» της 27/1/1967, τα κράτη δεν μπορούν να αποκτήσουν δικαιώματα στα ουράνια σώματα ή το διάστημα, αλλά σε αυτά πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση όλα τα κράτη για ειρηνικούς σκοπούς. Όμως αυτή η ρύθμιση δεν άρκεσε φαίνεται για να καλύψει το σημερινό παρόν και να αντισταθμίσει την προφανή ιδιοτέλεια των ανθρώπων.

          Έτσι η οικονομία ως απόλυτος άρχων της κοινωνίας –μια και θεωρεί τα κράτη μηδαμινά- πιστεύει ότι οι ιδιώτες δεν αποκλείονται από τέτοιου είδους επιχειρήσεις! Και μπορεί οι παραπάνω ιδιώτες να είναι ευφάνταστοι και ανόητοι και σαν τον Βαρώνο Μυνχάουζεν να πουλάνε πράγματα που δεν έχουν, όμως τι θα γίνει με τους πιθανούς ισχυρούς ιδιώτες στο μέλλον (υπό μορφή κυρίως νομικών προσώπων); Εδώ θα πρέπει σύντομα να αντιδράσει το κράτος αλλά και να κινητοποιηθεί η επιστήμη για την κάλυψη του κενού, που ίσως βέβαια να μην είναι πραγματικό κενό, αλλά σε μία κακόπιστη πραγματικότητα, καλύτερο είναι οι αρχές να είναι διατυπωμένες ρητά χωρίς να υπάρχει ανάγκη ερμηνειών, προς δόξα των οπαδών της άκρας τυπικότητας και της ηθελημένης άγνοιας της ουσίας και του σκοπού των αρχών.
         
           Παράλληλα με την οικονομία έρχεται και η στρατηγική να αρχίσει να εντάσσει στους ειρηνικούς σκοπούς και την «άμυνα» (επειδή μόνον η επίθεση θεωρείται στρατιωτικός σκοπός). Αλλά πώς ορίζεται η άμυνα κανείς δεν ξέρει. Οπωσδήποτε θα έχει τόσες ερμηνείες όσες και τα εμπλεκόμενα μέρη σε όλες τις συγκρούσεις (επιτιθέμενα και αμυνόμενα), αφού κανένα μέρος δεν θα δέχεται ότι είναι επιτιθέμενο.

           Οι δε σχεδιαζόμενες από τη NASA αποικίες, και ενδεχομένως και άλλους, είναι μία επιπλέον στρατηγική ενέργεια εντασσόμενη στην ειρήνη. Μάλιστα καθόλου δεν θα αποκλειόταν να προορίζεται αρχικά όντως για ειρηνική εκμετάλλευση φυσικών πόρων. Όμως και οι φυσικοί πόροι της γης έχουν γίνει βασική αιτία μεγάλων πολεμικών συγκρούσεων στη γη, και επομένως αυτό δεν μας ανακουφίζει. Αυτές οι συγκρούσεις θα γίνουν και σε αυτή την περίπτωση, γιατί φυσικά καμία ειρηνική ενέργεια δεν θα αποσκοπεί στο καλό της ανθρωπότητας, αλλά στην ευημερία ορισμένων εθνών ή έθνους και επομένως θα σημειώνει κατοχή επί των πρώτων υλών και αποκλεισμό των υπολοίπων.

            Ενδεχομένως λοιπόν η ρομαντική Σελήνη πρόκειται να γίνει τελικά ένας «off shore παράδεισος» στο μέλλον και μια στρατηγική «κόλαση» για τους γήινους. Καλά που ο Ήλιος έχει ένα μεγάλο μειονέκτημα για τέτοιου είδους εγχειρήματα: καίει και θα κάψει μαζί με τους εμπόρους ονείρων και τα ίδια τα όνειρά τους!

ΑΝΑΦΟΡΕΣ:

1)http://www.in.gr/news/article.asp?ingEntityID=996448&IngDtrID=252, «Στη δίνη της ύφεσης και η αγορά ακινήτων της… Σελήνης», 18/3/2009.
2)http://www.tovima.gr/default.asp?pid=49&ct=33&artid=190099, «Από την Ελλάδα στη Σελήνη!», Τάσος Καφαντάρης, 20/7/2008, πρόσβαση 19/3/2009.
3)http://www.tovima.gr/default.asp?pid=49&ct=2&artid=260007, «Φθηνότερα τα οικόπεδα στη Σελήνη», 19/3/2009.
4)United Nations Treaties and Principles on outer Space, UN New York 2002.

Ιωάννα Μουτσοπούλου, Δικηγόρος,
Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων