1

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ.

Καθημερινά όλο και περισσότερες ειδήσεις από ολόκληρο τον κόσμο φανερώνουν ότι η αρχική υποψία πολλών –πως η οικονομία δεν μπορεί να κάνει παραχωρήσεις για το περιβάλλον– είναι πια πραγματικότητα.

          Τα μέσα ενημέρωσης στην πλειοψηφία τους συνδέουν τις κλιματικές αλλαγές και την περιβαλλοντική καταστροφή -της οποίας όλο και περισσότερες συνέπειες έρχονται καθημερινά στο φως – με την οικονομική κρίση.

  Εν τέλει το περιβάλλον μπαίνει σε δεύτερη μοίρα και αυτό αποδεικνύεται περίτρανα και από τις πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται παγκοσμίως. 

        Οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών φαίνεται ότι δεν μπορούν να συγκινήσουν κανέναν από μόνες τους, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες στους οποίους η παγκόσμια οικονομική κρίση επιφέρει πρωτόγνωρες η και άγνωστες για δεκαετίες καταστάσεις σε ανεπτυγμένες ή μη περιοχές του πλανήτη. 

        Ο Μπαράκ Ομπάμα και τα νέα μεγαλόπνοα προγράμματά του για το περιβάλλον ειδώθηκαν από πολλά μέσα ενημέρωσης με κεντρική ιδέα τις εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Αυτή άλλωστε ήταν και η βασική γραμμή της νέας «πράσινης» πολιτικής της νέας αμερικανικής κυβέρνησης: ότι η περιβαλλοντική πολιτική θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ύφεσης. Την ίδια στιγμή, οι εταιρίες που αναπτύσσονται στον τομέα του λιθάνθρακα μάλιστα αναφέρουν –μέσω ενός βομβαρδισμού τηλεοπτικών σποτ και άλλων καταχωρίσεων- ότι ο λιθάνθρακας είναι «καθαρή μορφή» ενέργειας!         

        Αντιστοίχως η δημόσια συζήτηση για την ενέργεια στην Βρετανία, η οποία έχει πάρει την μορφή αντιπαράθεσης κινείται μέσω των οικονομικών δεικτών: στο επίκεντρο βρίσκονται οι πιθανές νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν, αλλά και το ποιοι θα ζημιωθούν ή θα επωφεληθούν οικονομικά από το παιχνίδι αυτό.  Η βρετανική κυβέρνηση διαβάζει αυτή την αντιπαράθεση μέσα από τις στήλες των εφημερίδων ή το διαδίκτυο για εγκυκλοπαιδικούς καθώς φαίνεται λόγους, καταστρώνοντας ένα τεράστιο πρόγραμμα ανανέωσης και διεύρυνσης των πυρηνικών της εργοστασίων.
        Ο υπουργός Επιστημών λόρδος Ντρέισον  άκουσε έκπληκτος αρκετούς βιομήχανους –τους οποίους αρνήθηκε να κατονομάσει- να υποστηρίζουν ότι «οι κλιματικές αλλαγές δεν έχουν σχέση με τις ανθρώπινες δραστηριότητες».

         Η Αφρική μοιάζει –και είναι- ξεχασμένη. Αν και χωρίς ουσιαστικό μερίδιο στην παγκόσμια οικονομική «πίτα», βιώνει πρωτόγνωρες κλιματικές αλλαγές, προερχόμενες από τις πολιτικές του ανεπτυγμένου κόσμου, που έχουν άμεση επίπτωση σε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Οι ηγέτες της, ζητούν τώρα από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και τις ανεπτυγμένες ασιατικές οικονομίες να αναλάβουν τις ευθύνες τους για τις δραματικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που δοκιμάζουν ολόκληρη την ήπειρο, πριν αυτές εξελιχθούν σε ανθρωπιστικές καταστροφές.

          Η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί θεωρητικά να υποστηρίζει την πράσινη ανάπτυξη και να “αποδέχεται” την ευθύνη της για τις κλιματικές επιπτώσεις στον Τρίτο Κόσμο, αλλά στην ουσία, το περιβάλλον μπορεί να περιμένει: οι υπουργοί Περιβάλλοντος των κρατών-μελών δεν έφτασαν στην περιβόητη επίτευξη συμφωνίας για την οικονομική υποστήριξη των αναπτυσσόμενων κρατών προς αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής παραπέμποντας το θέμα στην Σύνοδο των υπουργών Οικονομικών.

        Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από μια είδηση που πέρασε μάλλον στα «ψιλά» των περισσότερων ελληνικών εφημερίδων άλλωστε, όπως η συντριπτική πλειοψηφία των αποφάσεων που λαμβάνονται στις Βρυξέλλες. Η υπερψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο του νέου «χάρτη πορείας για τις επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια» στα πλαίσια της «Δεύτερης Ανασκόπησης της Ενεργειακής Στρατηγικής» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ανοίγει τον δρόμο για την κατασκευή πυρηνικών εγκαταστάσεων στην ευρωπαϊκή επικράτεια.

         Στην Ασία, η παγκόσμια υπερθέρμανση δείχνει περισσότερο από οπουδήποτε τα «δόντια» της,  αλλά προς το παρόν δεν φαίνεται να αποτελεί ούτε τώρα το μεγαλύτερο πρόβλημα. Η Ιαπωνία βρίσκεται εν μέσω της χειρότερης οικονομικής κρίσης από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και η κυβέρνηση, εν μέσω των αρνητικότατων δημοσιονομικών στοιχείων, παραδέχθηκε πρόσφατα ότι η επίτευξη του στόχου για μείωση των εκλύσεων ρύπων έως το 2020, είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί με τις παρούσες συνθήκες.

         Η Ουάσινγκτον φάνηκε να “ανασαίνει” πρόσφατα, όταν ανακοινώθηκε ότι η Κίνα ξεπέρασε τις Ηνωμένες Πολιτείες σε εκλύσεις εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Άξαφνα ήταν η κινεζική οικονομία αυτή που έπρεπε να τηρήσει αμυντική στάση απέναντι στις δυτικές κορώνες για αλόγιστη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος.  Το Πεκίνο κατηγορεί την Δύση ως υπεύθυνη για την παγκόσμια υπερθέρμανση. Η Κίνα ψάχνει τρόπους προκειμένου να μην δεσμευτεί στην Σύνοδο της Κοπεγχάγης τον ερχόμενο Δεκέμβριο. Την ίδια στιγμή που η χώρα βιώνει τα δραματικά περιβαλλοντικά αποτελέσματα της αλόγιστης ανάπτυξης, το Πεκίνο επιλέγοντας ξεκάθαρα το κέρδος από την υπεύθυνη αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, δηλώνει πως δεν είναι δυνατόν ένα κράτος να αναλαμβάνει την ευθύνη για την μόλυνση του περιβάλλοντος που προέρχεται από παραγωγικές διαδικασίες που προορίζονται για ξένες αγορές.

   Με την οικονομική κρίση να απλώνει τα δίχτυα της σε κάθε σημείο του πλανήτη, το περιβάλλον έχει μπει οριστικά σε δεύτερη μοίρα. Πολλοί επιστήμονες έχουν εναποθέσει την πολυπόθητη μείωση των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα στην παγκόσμια οικονομική κρίση και όχι στις θριαμβευτικά ανακοινωθείσες κατά καιρούς πολιτικές που θα σέβονται και θα προστατεύουν το περιβάλλον…

 
6 Μαρτίου 2009

Άρης Καπαράκης
Συνεργάτης της ΜΚΟ Σόλων