ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ (του Αλέξανδρου Μπέλεση)

Όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες σχετίζονται με κάποιο τρόπο με το έδαφος. Αυτός ο βασικός και αναντικατάστατος πόρος εξυπηρετεί πολλές λειτουργίες, όπως η παραγωγή τροφής και τροφικών ινών. Επίσης, αποθηκεύει, διηθεί και μετασχηματίζει πολλές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων του νερού, του αζώτου και του άνθρακα. Στην πραγματικότητα το έδαφος είναι το μεγαλύτερο γήινο αποθεματικό άνθρακα, παρακρατώντας πάνω από δύο φορές την ποσότητα που συγκρατούν τα δάση. 

«Το έδαφος είναι το μεγαλύτερο γήινο αποθεματικό άνθρακα.» 

Ενώ μπορούμε να δούμε τα βρόμικα νερά ή να μυρίσουμε το δύσοσμο αέρα, συχνά τα προβλήματα του εδάφους είναι αόρατα. Αλλά αυτό το εμφανισιακά ισχυρό και παρ’όλα αυτά ευαίσθητο μέσο μπορεί να υποβαθμιστεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Στην Ευρώπη οι κύριες διεργασίες υποβάθμισης είναι η διάβρωση, η μείωση των οργανικών υλών, η συμπύκνωση, η αλάτωση, οι κατολισθήσεις, η ρύπανση και η στεγανοποίηση. Μόνο η υδατική διάβρωση επηρεάζει το 12% του συνόλου της ευρωπαϊκής επικράτειας.

Η ανθρώπινη επίδραση

Η υποβάθμιση του εδάφους μπορεί να επέλθει από φυσικές αιτίες αλλά συχνά χειροτερεύει με ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η εντατική γεωργία, η βιομηχανία και η άτακτη εξάπλωση των αστικών περιοχών. Κάποιες από τις προαναφερόμενες απειλές για το έδαφος εντείνονται από τις κλιματικές αλλαγές, που έχουν ως αποτέλεσμα υψηλότερες θερμοκρασίες και ακραία καιρικά φαινόμενα. Εάν συνδυαστούν, σε ξηρές περιοχές αυτές οι απειλές μπορεί να προκαλέσουν ερημοποίηση, ένα ολοένα και πιο έντονο πρόβλημα στη νότια Ευρώπη. 

Καθώς τα προβλήματα του εδάφους σπάνια γίνονται φανερά, το κοινό και οι πολιτικοί συχνά αγνοούν τη σημασία της διατήρησης της καλής ποιότητας του εδάφους. Αυτός είναι και ο λόγος που οι πολιτικές για το έδαφος είναι χαμηλά στις εθνικές και διεθνείς ατζέντες. 

Ως τώρα, το έδαφος έχει μερικώς και ανεπαρκώς προστατευτεί από διάφορους περιβαλλοντικούς νόμους της Κοινότητας που σχετίζονται με το νερό, τα απόβλητα, τα χημικά, την πρόληψη της βιομηχανικής ρύπανσης, την προστασία της φύσης και τα φυτοφάρμακα. Καλύπτεται, επίσης, από ορισμένες διατάξεις της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής καθώς και την Πολιτική Αγροτικής Ανάπτυξης για την περίοδο 2007-2013. Μόνο εννέα κράτη της ΕΕ, όμως, διαθέτουν νομοθεσία ειδικά για την προστασία του εδάφους. Οι μορφές υποβάθμισης του εδάφους ποικίλουν στην Κοινότητα καθότι η Ευρώπη διαθέτει περισσότερους από 320 τύπους εδάφους. Αυτή η ποικιλομορφία των υπαρχουσών πολιτικών και ευθυνών δεν έχει επιτρέψει στην Επιτροπή να επιβάλει ευρέως αποδεκτά στην ΕΕ πρότυπα, αφήνοντας πολλά περιθώρια κίνησης στα κράτη μέλη.

Νέα στρατηγική για το έδαφος

Με την προτεινόμενη θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους, η ΕΕ έχει για πρώτη φορά μία συνολική πολιτική για αυτή την πολύτιμη πρώτη ύλη. Είναι η τελευταία από τις επτά θεματικές στρατηγικές που θα αναπτυχθούν από το 6ο πρόγραμμα δράσης για το Περιβάλλον και επωφελείται από μία πρόσφατη διαβούλευση με περίπου 400 θεσμικούς παράγοντες του τομέα του εδάφους. 

Η στρατηγική αντιμετωπίζει με πληρότητα και συνοχή κάθε απειλή για το έδαφος και περιλαμβάνει μία πρόταση για μία οδηγία-πλαίσιο με κοινές αρχές, στόχους και δράσεις. Κάτι τέτοιο απαιτεί την καταγραφή από τα κράτη μέλη των περιοχών όπου εντοπίζονται εδαφικά προβλήματα πριν από τον καθορισμό στόχων μείωσης των κινδύνων καθώς και προγραμμάτων που απαιτούνται για την επίτευξη τους. Επιπλέον θα πρέπει να καταγραφούν οι μολυσμένες περιοχές επιτρέποντας στα κράτη να σχεδιάσουν εθνικά σχέδια αποκατάστασης και εκτίμησης κινδύνων. 

Το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο αναμένεται να υιοθετήσουν την προτεινόμενη οδηγία-πλαίσιο για το έδαφος το νωρίτερο το 2008. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 2 χρόνια για τη μεταφορά της στην εθνική τους νομοθεσία πριν αυτή προτού τους επιβληθεί. Στο μεταξύ, η Επιτροπή θα εργαστεί σε ποικίλες πολιτικές και νομοθεσίες σχετικά με το έδαφος, συμπεριλαμβανομένης μίας μελέτης για την εκτίμηση της σχέσης μεταξύ της προστασίας του εδάφους και των κλιματικών αλλαγών καθώς και μίας φετινής επανεξέτασης θεμάτων της οδηγίας ολοκληρωμένης πρόληψης και ελέγχου της ρύπανσης . Όλα αυτά θα επισπεύσουν και τη σχετική με το έδαφος έρευνα και θα αφυπνίσουν το κοινό.

Για να μάθετε περισσότερα Προστασία του εδάφους:  
http://ec.europa.eu/environment/soil/index_en.htm

ΠΗΓΗ http://ec.europa.eu/environment/news/efe/water_air_soil/070717_soils_el.htm