1

Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ (του Γιάννη Ζήση)

Οι θρησκείες σήμερα δε μπορούν να αποδεσμεύσουν ανθρώπινες δυνάμεις. Λειτουργούν σαν μια στατικοποίηση και θα λέγαμε και σαν μια οπισθοδρόμηση των ανθρωπίνων δυνάμεων. Δεν έρχονται να απελευθερώσουν νέες ηθικές δυνάμεις και τον ψυχικό κόσμο του ανθρώπου.

Δε μπορούν να διαδραματίσουν ισχυρό ρόλο στην καθημερινότητα, στον τρόπο ζωής και στις επιλογές. Έχουν συμπορευτεί με το οικονομικό και με το πολιτικό κατεστημένο και με τα μαζικά πρότυπά του γιατί δεν υπάρχουν μόνο σαν κατεστημένο των ελίτ αλλά στηρίζουν και τα μαζικά πρότυπα μέσα από τα οποία συντηρείται αυτό το κατεστημένο.

Οι θρησκείες, επίσης, δεν μπορούν να διαλεχτούν με μια νέα ποιότητα με την επιστήμη, την τέχνη, τον πολιτισμό και ευρύτερα τη φιλοσοφία. Δε μπορούν να διαλεχτούν μεταξύ τους. Δε μπορούν να διαλεχτούν, να εκφράσουν, να εκπροσωπήσουν τον άνθρωπο ως πνευματική ολότητα, παρά μόνο ως τεμαχισμένη όψη του εαυτού του, γεωγραφικά, ιστορικά και κοινωνικά απομονωμένη.
 

Υπό μια άποψη, δηλαδή, είναι θρησκείες που δεσμεύουν τον πολιτισμό στο παρελθόν, χωρίς να δίνουν ή να μπορούν να απαντήσουν σχεδόν σε τίποτα στα ανοίγματα του μέλλοντος. 

Ο ηθικός και ιστορικός τους ρόλος έχει -υπό τη θετική έννοια- εκμηδενιστεί, ενώ δημιουργούν ισχυρά προβλήματα και οξύνσεις οι οποίες λειτουργούν εξελικτικά μόνο ως αντιρροπήσεις που αναδεικνύουν τα εσωτερικά ελλείμματα των άλλων τομέων (δηλ. της πολιτικής και της οικονομίας) και αναδεικνύουν παράλληλα την ανθρωπολογική ανάγκη για πρόοδο, διαμορφώνοντας, όμως, μ’ αυτόν τον τρόπο και τον ορίζοντα για τη μετεξέλιξή τους μαζί με πρόσθετους κινδύνους.

Γιάννης Ζήσης, συγγραφέας, 

Ημερομηνία δημοσίευσης κειμένου: 08 Δεκεμβρίου 2008