|
Πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι ούτε ο κρατισμός είναι η λύση των προβλημάτων γιατί και το κράτος στην ουσία ελέγχεται από ιδιώτες, είτε αυτοί είναι οι πολιτικοί, οι οποίοι έχουν τις δικές τους βουλήσεις, είτε είναι οι ισχυροί οικονομικά και επικοινωνιακά οι οποίοι ελέγχουν τους μηχανισμούς και τους πολιτικούς, είτε είναι και οι ίδιοι οι λαοί που μπορεί να πιέσουν με ένα τρόπο εποικοδομητικό ή μη εποικοδομητικό. |
|
Εδώ βέβαια οι λαοί αντιμετωπίζονται σαν παράγοντες ενός διαβρωτικού πολιτικού κόστους και μιας μαζικής, συντεχνιακής λογικής. Αξίζει εδώ λοιπόν να σημειώσουμε ότι για αυτό ακριβώς το λόγο πρέπει να θεωρήσουμε σαν καθαρή πλάνη την προσέγγιση τόσο της αγοράς, την αγοροκεντρική όσο και την προσέγγιση την κρατοκεντρική γιατί οι δύο αυτοί πόλοι, ο ιδιώτης και το δημόσιο, είναι σε διαρκή σχέση μεταξύ τους, δεν έχουν μια διακριτότητα. Δηλαδή υπάρχει μια ένταση εξωτερικοτήτων στις σχέσεις μεταξύ τους, και για αυτό ακριβώς το λόγο θα πρέπει να δούμε ταυτόχρονα πως τελικά δεν θα ιδιωτικοποιηθεί το κράτος, και η ιδιωτικοποίηση του κράτους βέβαια έχει δύο όψεις, έχει τον πολιτικό ολοκληρωτισμό που μπορεί να λειτουργήσει με την ηγεσία και τις μάζες, όπως επίσης έχει τον ολοκληρωτισμό τον επιχειρηματικό και των οικονομικών ελίτ που μπορούν να παίξουν αρνητικά και πατερναλιστικά. Πάντα οι ισχυροί ήθελαν να έχουν ή το απόλυτο κράτος ή την απόλυτη αγορά, δηλαδή ανεξέλεγκτο κράτος ή ανεξέλεγκτη αγορά, γιατί πάντα η έλλειψη ρύθμισης είναι αυτή που ωφελούσε τον ισχυρό, διότι ο ισχυρός επειδή έχει ισχύ ακριβώς μπορούσε να κινηθεί με ελευθερία στα πεδία αυτά της οικονομίας και της εξουσίας. Επομένως η απόλυτη έλλειψη ρύθμισης τον ωφελούσε. Άρα δεν μπορούμε και δεν πρέπει να εννοήσουμε ένα κρατισμό απόλυτο, παντοδύναμο ούτε μια αγορά απόλυτη και παντοδύναμη, και μια και δεν είμαστε έτοιμοι σαν κοινωνία για να λειτουργήσουμε σε καθεστώς ελευθερίας και να κατανοήσουμε και την ελευθερία, θα πρέπει και μέσα στην ίδια την κοινωνία να έχουμε ένα πολυπολικό σύστημα, όπως θα έπρεπε να είναι και η παγκόσμια κοινωνία, ώστε να μην μπορεί να υπάρχει αυτή η απολυτότητα ισχύος. Εδώ ακριβώς πρέπει να προσθέσουμε ότι είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ρωσίας – Σοβιετικής Ένωσης όπου από τον κρατισμό ακριβώς προέκυψε η άθλια πραγματικότητα των νέων ολιγαρχών από το μηδέν, όπου βλέπουμε αυτή την ευχέρεια της ακραίας πολικής επαφής μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού εκτός ρύθμισης. Το αντίστοιχο βέβαια το βλέπουμε και στις αποικιακές ή τις άλλες δομές τύπου «Μπανανίας» στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία και γι αυτό ακριβώς παράλληλα με τα Κεϋνσιανά σχέδια διάσωσης πρέπει να μεγιστοποιηθούν οι προσπάθειες, όχι για να κατοχυρωθεί το άβατο του ιδιωτικού, αλλά για να καταστεί πιο υγιής ο ρυθμιστικός, παρεμβατικός και σχεδιαστικός ρόλος του κράτους για να υπάρξει εξυγίανση του δημόσιου τομέα και των κρατών. Δηλαδή χρειαζόμαστε και ένα νέο πλαίσιο θεσμών διαφάνειας, θεσμών ηθικής και ευθύνης, ένα νέο πλαίσιο επίσης πολιτικών που να ανατάξει το δημόσιο χώρο. Η πρόκληση είναι πρόκληση και για την ανάταξη του δημόσιου χώρου γιατί θα πρέπει να ολοκληρωθεί και να συμπληρωθεί η εξυγίανση τόσο με τη θεσμική και την καθοριστική συνέργεια κράτους – αγοράς (δηλαδή του κράτους προς την αγορά), όσο επίσης αυτώ καθεαυτώ και στον ίδιο το δημόσιο χώρο. Και βέβαια η ολοκλήρωση αυτή δεν κορυφώνεται και δεν πραγματώνεται ολοκληρωμένα στο πλαίσιο μόνο των θεσμών. Απαιτεί ένα άλλο πολιτισμικό πλαίσιο τόσο σε σχέση με τη δημόσια σφαίρα όσο σε σχέση και με την ιδιωτική και αγοραία σφαίρα. Ο Ηθικός κίνδυνος είναι ταυτόχρονος με τη θεσμική κλειστότητα, είτε έχουμε ένα θεσμικό κλείσιμο, μια θεσμική στένωση, μέσα από την κρατική κυριαρχία διερμηνευμένη κυβερνητικά και θεσμικά πιστωμένη, είτε έχουμε παράδειγμα το ιδιωτικό άβατο. Και το ιδιωτικό άβατο ως θεσμική κλειστότητα, επιχειρηματική, λειτουργεί σαν πεδίο στρέβλωσης, σαν πεδίο τελικά παραγωγής κρίσεων θεσμικών και διαχειριστικών. Μήπως τελικά μιας και ο Bush στο διάγγελμά του μίλησε για επώδυνα και μακροχρόνια μέτρα, ένα από αυτά ή κάποια από αυτά πρέπει ν’ αφορούν τη ριζική αναθεώρηση, και αυτό είναι το κατά βάθος σωτήριο αυτής της στρέβλωσης που κυριάρχησε ατιμώρητα τόσες δεκαετίες. Γιάννης Ζήσης, Δημοσιογράφος – Συγγραφέας. |
