ΠΡΟΣΕΧΩΣ: ΜΙΑ ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Το όνειρο για μια Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη μπορεί να γίνει πραγματικότητα το επόμενο φθινόπωρο. Ωστόσο, όπως διακήρυξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε μια νέα ανακοίνωση σχετικά με τη διάθεση ψηφιακών εκδόσεων έργων από πολιτιστικά ιδρύματα ανά την Ευρώπη, χρειάζονται περαιτέρω προσπάθειες από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Με την ψηφιοποίηση των πολιτιστικών έργων, οι Ευρωπαίοι μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε υλικό από μουσεία, βιβλιοθήκες και αρχεία του εξωτερικού χωρίς να χρειάζεται να ταξιδέψουν ή να φυλλομετρήσουν χιλιάδες σελίδες για να εντοπίσουν κάποια πληροφορία. Στις ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες και μόνο φυλάσσονται πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια βιβλία, όμως σε ψηφιακή μορφή διατίθεται μόλις το 1% του αρχειακού υλικού. Η Επιτροπή κάλεσε λοιπόν τα κράτη μέλη να καταβάλουν μεγαλύτερες προσπάθειες για να διαθέσουν ψηφιοποιημένα έργα στο διαδίκτυο έτσι ώστε οι Ευρωπαίοι να μπορούν να τα φυλλομετρήσουν ψηφιακά για μελέτη, εργασία ή ψυχαγωγία. Η ίδια η Επιτροπή θα διαθέσει περίπου 120 εκατομμύρια ευρώ το διάστημα 2009-2010 για τη βελτίωση της διαδικτυακής πρόσβασης στην ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά. 

        Η Επιτροπή επιβεβαίωσε σήμερα τη δέσμευσή της να βοηθήσει τα κράτη μέλη να διαθέσουν στο διαδίκτυο τον πολιτιστικό τους πλούτο. Κατά την περίοδο 2009-2013 θα διατεθούν για δραστηριότητες ψηφιοποίησης και για την ανάπτυξη ψηφιακών βιβλιοθηκών 69 εκατομμύρια ευρώ από το πρόγραμμα ερευνών της ΕΕ. Την ίδια περίοδο, από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας, θα διατεθούν περί τα 50 εκατομμύρια ευρώ για να βελτιωθεί η πρόσβαση στο πολιτιστικό περιεχόμενο της Ευρώπης. Ωστόσο, το συνολικό κόστος ψηφιοποίησης πέντε εκατομμυρίων βιβλίων από τις ευρωπαϊκές βιβλιοθήκες εκτιμάται ήδη σε περίπου 225 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς να καλύπτονται αντικείμενα όπως χειρόγραφα ή πίνακες ζωγραφικής. Η μετατροπή του οράματος της ευρωπαϊκής ψηφιακής βιβλιοθήκης (Europeana) σε πραγματικότητα απαιτεί σημαντικές επενδύσεις από εθνικά ιδρύματα, αλλά οι περισσότερες χώρες διαθέτουν σήμερα για την ψηφιοποίηση μικρής κλίμακας και κατακερματισμένη χρηματοδότηση. Η Επιτροπή κάλεσε τώρα τα κράτη μέλη να ενισχύσουν τις ικανότητες ψηφιοποίησης προκειμένου να διαθέσουν τις συλλογές τους στους ευρωπαίους πολίτες, να συνεργαστούν με τον ιδιωτικό τομέα και να ανταποκριθούν στις παρακάτω προτεραιότητες: 
– Να διατεθεί μεγαλύτερη χρηματοδότηση για την ψηφιοποίηση, σε συνδυασμό με προγράμματα για τον όγκο του υλικού που θα ψηφιοποιηθεί.
– Οι περισσότερες χώρες δεν διαθέτουν ακόμη μεθόδους, τεχνολογίες και εμπειρία για τη διαφύλαξη ψηφιακού υλικού, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου το περιεχόμενο να παραμείνει διαθέσιμο για τις μελλοντικές γενεές.
– Να εφαρμοστούν κοινά πρότυπα ώστε οι διάφορες πηγές πληροφοριών και οι βάσεις δεδομένων να καταστούν συμβατές με την ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη (Europeana) και αξιοποιήσιμες από αυτήν.
– Να επιλυθούν ζητήματα πνευματικής ιδιοκτησίας, κυρίως να βρεθούν νομικές λύσεις για το πρόβλημα των αποκαλούμενων ορφανών έργων — δηλαδή έργων των οποίων οι κάτοχοι των δικαιωμάτων είναι αδύνατο να εντοπιστούν προκειμένου να συμφωνήσουν για την ψηφιοποίηση ( IP/07/508).
        Οι επισκέπτες ψηφιακών βιβλιοθηκών θα μπορούν να ανακαλύψουν ψηφιακά το αντίγραφο της περίφημης Βίβλου του Γουτεμβέργιου – του πρώτου αληθινού βιβλίου που τυπώθηκε ποτέ – στις ιστοσελίδες της Βρετανικής Βιβλιοθήκης, τη φωνή της Μαρίας Κάλας ή του Jacques Brel στο Institut National de l’Audiovisuel, ή το αριστούργημα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, την Μόνα Λίζα, στο Λούβρο – και μάλιστα χωρίς εισιτήριο.
        Ορισμένα κράτη μέλη έχουν δώσει το παράδειγμα για να επιταχύνουν την ψηφιοποίηση πολιτιστικών συλλογών. Η Σλοβενία ψήφισε το 2007 νόμο για τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με τον οποίο προσφέρονται νέες ευκαιρίες για την ιδιωτική προώθηση έργων ψηφιοποίησης σε δημόσια ιδρύματα. Η Σλοβακία ανακαίνισε μια παλιά στρατιωτική εγκατάσταση και την μετέτρεψε σε εγκατάσταση ψηφιοποίησης μεγάλης κλίμακας που χρησιμοποιεί ρομπότ τα οποία γυρίζουν σελίδες. Η Φινλανδία, η Σλοβακία και η Λιθουανία χρησιμοποίησαν τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία για να εξασφαλίσουν επιπλέον χρηματοδότηση για την ψηφιοποίηση.
        Ωστόσο, με βάση επίσης την αξιολόγηση της Επιτροπής, φαίνεται ότι σε πολλές περιπτώσεις υφίσταται χάσμα μεταξύ των αντικειμένων που έχουν ψηφιοποιηθεί και της διαδικτυακής τους πρόσβασης. Για παράδειγμα μόνο ένα στα τέσσερα μουσεία στη Γερμανία προσφέρουν ψηφιοποιημένο υλικό στο διαδίκτυο και μόνο το 1% του υλικού που έχει ψηφιοποιηθεί στα αρχεία της Πολωνίας διατίθεται στο Διαδίκτυο. 

Πλαίσιο:
       Η ευρωπαϊκή ψηφιακή βιβλιοθήκη εντάσσεται στην πρωτοβουλία i2010 την οποία ενέκρινε η Επιτροπή την 1η Ιουνίου 2005 ( IP/05/643). Στις 24 Αυγούστου 2006, η Επιτροπή εξέδωσε σύσταση για την ψηφιοποίηση και την ψηφιακή διαφύλαξη ( IP/06/1124). Στο πλαίσιο του Συμβουλίου Πολιτισμού στις 13 Νοεμβρίου 2006, οι υπουργοί αποφάσισαν να δώσουν το πράσινο φως για την ψηφιοποίηση ( Pres/06/309).  

Περισσότερες πληροφορίες (στην αγγλική γλώσσα)  Ανακοίνωση και αξιολόγηση της προόδου της ψηφιοποίησης:
http://ec.europa.eu/information_society/activities/digital_libraries/index_en.htm

  Παγκόσμια Ψηφιακή Βιβλιοθήκη:
http://www.worlddigitallibrary.org/project/english/index.html  

Ευρωπαϊκή Βιβλιοθήκη:
http://search.theeuropeanlibrary.org/portal/en/index.html

Europeana:http://www.europeana.eu/ 
βλ. επίσης MEMO/08/546  

Πηγή:  http://ec.europa.eu/ellada/news/news/20080811digital_library_el.htm