|
Όμως τα ανθρώπινα δικαιώματα ταυτίστηκαν με την υλική όψη της ζωής, την οποία μάλιστα η δύση θέλησε να εξαγάγει ως πολιτιστικό μοντέλο και στην ανατολή για δύο λόγους:
(α)επειδή πίστευε ότι το δυτικό μοντέλο είναι καλύτερο και
(β)όταν έφθασε η ώρα που και οι ανατολικοί λαοί άρχισαν να γίνονται περισσότερο θετικοί και δραστήριοι (άρα και με αιτήματα βελτίωσης της ζωής), οπότε θέλησε να τους υπαγάγει σε ένα παρόμοιο μοντέλο διαβίωσης για να τους ελέγχει και για να έχει πρόσβαση στις αναδυόμενες αγορές τους, αυξάνοντας έτσι τον πλούτο και την υπεροχή της. Να σημειώσουμε μάλιστα ότι η δύση δεν διαθέτει επαρκείς δικούς της ενεργειακούς πόρους ούτε ο βιομηχανικός βορράς διαθέτει τα φυσικά εφόδια για επαρκή αγροτική ανάπτυξη. ΄Ομως με τη βιομηχανική υπεροχή της και τον πλούτο της από το ένα μέρος και με τις ανοικτές αγορές από το άλλο είχε πρόσβαση σε όλα τα αγαθά της αγοράς. Φυσικά η δύση δεν βλέπει με καλό μάτι την ανάπτυξη και των ανατολικών χωρών, επειδή γίνονται έτσι ανταγωνιστικές απέναντί της, αν και το εξαγόμενο μοντέλο της είχε ως επίκεντρο τον ανταγωνισμό, που φυσικά είναι επιθυμητός όταν είσαι πανίσχυρος, όταν όμως είσαι αδύναμος τότε μπορεί και να θυμηθείς τις φθαρμένες λέξεις όπως ισότητα, ελευθερία, δικαιοσύνη κ.ά.
Αλλά η δύση δεν το φανταζόταν ότι και η φτώχεια θα μπορούσε να γίνει γι’ αυτήν τόσο επικίνδυνη ώστε να της κόψει την πρόσβαση στα διατροφικά αγαθά, όπως συμβαίνει σήμερα με τις χώρες αυτές στις οποίες γίνονται εξεγέρσεις επειδή τα τρόφιμα έχουν ακριβήνει τόσο πολύ, ώστε οι άνθρωποι δεν μπορούν να τραφούν πλέον. Αυτές οι χώρες με διάφορους τρόπους προσπαθούν να παρεμποδίσουν την εξαγωγή των παραγόμενων στο εσωτερικό τους τροφίμων προς τις χώρες του εξωτερικού (όπου θα έπιαναν καλύτερη τιμή), για να μπορέσουν να διαθέσουν τα τρόφιμα αυτά στον εξεγερμένο λαό τους. Και η δύση (Ε.Ε.) αντιδρά (δια στόματος του κοινοτικού της επιτρόπου εμπορίου Πήτερ Μάντελσον, ζητώντας να μην εμποδίζονται οι εξαγωγές από τις χώρες αυτές, για να μην επιστρέψουμε στις παλιές εμπορικές πολιτικές με ένα σπιράλ προστατευτισμού και να μην έχουμε πτώση της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής.
Αντιθέτως πρότεινε ένα μεγαλύτερο άνοιγμα των αγορών και ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής (π.χ. στην Αφρική) με σημαντικές επενδύσεις.
Τα αξιομνημόνευτα σημεία εδώ είναι ότι ο επίτροπος φαίνεται να αγνοεί:
(α) Το άλλο παγκόσμιο πρόβλημα, σχεδόν εφάμιλλο της κλιματικής αλλαγής: την έλλειψη νερού που είναι ένα τεράστιο θέμα, που φοβίζει τους ειδικούς, πολλοί από τους οποίους πιστεύουν ότι το νερό θα γίνει πρόξενος πολεμικών συγκρούσεων στο μέλλον. Και μάλιστα για περιοχές όπως η Αφρική το νερό είναι το ζητούμενο. Το νερό είναι απολύτως απαραίτητο για την γεωργία και εφόσον αυτό λείπει δεν θα υπάρξει γεωργία.
(β) Το επόμενο παγκόσμιο πρόβλημα είναι ότι οι χώρες έχουν ήδη καλλιεργήσει το μεγαλύτερο μέρος των εδαφών τους και επομένως δεν υπάρχουν πολλές διαθέσιμες γαίες για περαιτέρω καλλιέργεια.
(γ) Όμως εκτός από την έλλειψη σε διαθέσιμη γη υπάρχει και το σοβαρότατο πρόβλημα ότι για να καλλιεργηθεί και άλλη γη -αν υπάρχει- χρειάζεται αφενός νερό (που δεν υπάρχει) και αφετέρου θα απαιτηθεί καταστροφή των εναπομενόντων οικοσυστημάτων όπως στην περίπτωση του Αμαζόνιου, πράγμα που θα τροφοδοτήσει και θα ενισχύσει τα περιβαλλοντικά προβλήματα μεταξύ των οποίων και το χειρότερο που είναι η κλιματική αλλαγή. Να λάβουμε επιπλέον υπόψη ότι διαμαρτυρόμαστε για το ότι καταστρέφονται τα δάση του Αμαζονίου για να γίνουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, πράγμα που είναι μέγιστη αντίφαση.
(δ) Και ποιοί θα κάνουν τις μεγάλες επενδύσεις σε ένα τόσο επισφαλές περιβάλλον; Και το περιβάλλον είναι επισφαλές και περιβαλλοντικά και κοινωνικά λόγω της φτώχειας.
(ε) Γνωρίζει ο επίτροπος ότι επί μακρόν η γεωργία αναπτυσσόταν με τη μορφή των ρωμαϊκών λατιφούντια (δηλ. των πολύ μεγάλων γαιών που ανήκαν σε έναν), πράγμα που ευνόησε τον φεουδαρχισμό; Μήπως οδηγούμαστε σε ένα νεο-φεουδαρχισμό;
Και στην Ελλάδα επιχειρήθηκε η κατάργηση των μικρών κλήρων και η συγκέντρωσή τους σε λιγότερους για να είναι πιο βιώσιμη η γεωργία. Αυτή όμως η συγκέντρωση έχει αρνητικές επιπτώσεις:
1.-οδηγεί συνήθως σε μονοκαλλιέργειες, γιατί ο καλλιεργητής βρίσκει πιο εύκολο να ασχολείται με μία μόνον καλλιέργεια, πράγμα που σημαίνει ότι μεγάλες εκτάσεις καλλιεργούνται μόνον με ένα είδος και οδηγεί έτσι σε έλλειψη τροφίμων και σε περιβαλλοντικά προβλήματα.
2.-Με αυτό τον τρόπο πλήττεται η τοπική επάρκεια τροφίμων και βιοποικιλότητα.
3.-Επιπλέον σε περίπτωση συνθηκών οικονομικής καταστροφής οι τοπικές κοινωνίες (όσο αναπτυγμένες και να είναι) δεν μπορούν να κάνουν διαχείριση του ρίσκου σε αυτές τις συνθήκες.
4.-Η μονοκαλλιέργεια, επειδή δεν αποσκοπεί στην τοπική αγορά αλλά στην ευρύτερη, απαιτεί και ένα κόστο μεταφοράς που αφενός επιβαρύνει την τιμή των προϊόντων και αφετέρου επιβαρύνει τις συνθήκες θερμοκηπίου του πλανήτη.
(στ) Και τέλος και ο ίδιος ο μηχανισμός των τιμών δεν ευνοεί την αγροτική παραγωγή και κυρίως των βασικών ειδών γιατί οι καλλιεργητές προτιμούν τα πιο προσοδοφόρα είδη πχ τη βιομηχανική ντομάτα από το σιτάρι και αυτό δεν είναι πάντοτε αποτέλεσμα κερδοσκοπικού κινήτρου από την πλευρά τους αλλά απλή επιλογή επιβίωσης.
Φαίνεται τελικά ότι η υπερειδίκευση σε τομείς σκοτώνει τη γνώση και την αντίληψη του συνόλου των προβλημάτων και των σχέσεων. Πώς μπορούν άνθρωποι σε τέτοιες θέσεις να εκφράζουν τέτοιες απόψεις και να μην κατανοούν τα αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόσθηκαν με νηφαλιότητα και ειλικρίνεια;
Επίσης φαίνεται καθαρά ότι δεν μπορούν καν να διανοηθούν ότι κάποιοι άνθρωποι πεινάνε και ότι αυτό πρέπει να είναι το πρώτιστο μέλημα της οικονομικής επιστήμης και του κράτους. Οικονομία δεν είναι μόνον τα παιχνίδια δυνάμεως των ισχυρών στα χρηματιστήρια, στις τράπεζες, στις βιομηχανίες, στην ενέργεια ή αλλού. Αυτά είναι οι αυταπάτες της εποχής μας και αντίστοιχες αυταπάτες υπήρχαν σε όλες τις εποχές. Ακέραιο μέρος της οικονομίας, και μάλιστα το πιο σημαντικό, είναι η επιβίωση των πολλών. Η ζωή στα τελικά της όρια δεν είναι διανοητικό μοντέλο οικονομίας ή πολιτικής ή τιμών ή άλλης κατασκευής, είναι αντιθέτως επιτακτική και αποτελεί το σκληρό πεδίο της απόδειξης του εάν τα μοντέλα μας είναι ορθά ή όχι, ανθρωπιστικά ή απάνθρωπα. Επομένως αν κάπου υπάρχουν άνθρωποι που πεθαίνουν από την πείνα, αυτό είναι λάθος της οικονομίας και όχι αυτών που πεθαίνουν.
Τα λόγια του επιτρόπου θυμίζουν τη Μαρία Αντουανέτα, που στα πρόθυρα της Γαλλικής Επανάστασης -τόσο μακριά ήταν από τα προβλήματα της επιβίωσης- αναρωτήθηκε «αφελώς»(;), γιατί οι εξεγερμένοι δεν έτρωγαν παντεσπάνι, αφού δεν υπήρχε ψωμί!! Δεν μπορούμε να σχολιάσουμε επαρκώς ούτε την Αντουανέτα ούτε τον ευρωπαίο επίτροπο, παρά μόνον λέγοντας ότι έχουν ξεχάσει όλες τις αρχές στις οποίες στηρίχθηκε ο δυτικός πολιτισμός: τη Χριστιανική Ηθική, τα Ατομικά Δικαιώματα, τις 4 Ελευθερίες που διακήρυξε ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ, την Οικουμενική Διακήρυξη του ΟΗΕ. Όλα αυτά είναι απόδειξη του τί είδους χριστιανισμό καταλαβαίνουν οι ισχυρές χριστιανικές χώρες, τι είδους ατομικά δικαιώματα πρεσβεύουν (σίγουρα τέτοια που να ισχύουν επιλεκτικά για λίγους λαούς), τί είδους ελευθερίες εννοούν πλέον (μεταξύ των οποίων κατά σύμπτωση και η ελευθερία από τη φτώχεια και την ανάγκη) και βέβαια τί είδους εφαρμογή στις αρχές του ΟΗΕ προτίθενται να κάνουν. Επειδή κάποιοι σαν την Αντουανέτα ξέχασαν τη χριστιανική ηθική ανακάλυψαν με οδυνηρό τρόπο τα ατομικά δικαιώματα. Μια ανακάλυψη που τους κόστισε το κεφάλι τους από τις μάζες, που χάνουν το μέτρο τους καθώς ξεσπά βίαια η πολιτική σκέψη, ενώ πριν ζουν αστόχαστα. Η Αντουανέτα όμως είχε μπροστά της μόνον την χριστιανική ηθική, ενώ οι δυτικοί έχουν σήμερα μπροστά τους όλες τις μεγάλες διακηρύξεις του δημοκρατικού πολιτισμού. Τί να συμπεράνουμε λοιπόν για την ευθύνη τους και το ρόλο τους; Βέβαια όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι πιστεύουμε ότι οι πεινώντες είναι ηθικοί επειδή βρίσκονται σε ανάγκη. Η ανάγκη τους όμως πρέπει να δώσει το μέτρο της ηθικής σε μας.
Να θυμηθούμε επίσης ότι στη δύση κατέστρεφαν τα προϊόντα τους για να μην πέσουν οι τιμές τους, τη στιγμή που άλλοι εξαθλιωμένοι άνθρωποι στον κόσμο πεινούσαν και ούτως ή άλλως δεν θα μπορούσαν να τα αγοράσουν ακόμη κι αν τόθελαν. Το έκαναν αυτό επειδή έδιναν προτεραιότητα στο μοντέλο και στο μηχανισμό της αγοράς και όχι στην ανάγκη του ανθρώπου που είναι ο σκοπός της αγοράς. Σε τελευταία ανάλυση μια τέτοια αντιμετώπιση συνιστά μία καθαρή προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και πλήρη έλλειψη κατανόησης της ανάγκης των συνανθρώπων μας. Θα έπρεπε απλά να θυμηθούν τα δεινά που πέρασε π.χ. η Ευρώπη στον παγκόσμιο πόλεμο και να φροντίσουν να μην οδηγηθεί ξανά ο κόσμος στο ίδιο σημείο, γιατί σήμερα θα είναι πολύ χειρότερα και σε έκταση και σε ένταση. Καλύτερο βέβαια θα ήταν να το κάνουν όχι από το φόβο ενός νέου πολέμου, αλλά για χάρη του ανθρώπινου πνεύματος που θα πρέπει επιτέλους να φύγει από τα χαρτιά των διακηρύξεων και να γίνει πραγματικότητα.
*Η είδηση για την αντίδραση του κοινοτικού επιτρόπου έχει ληφθεί από http://www.in.gr/news, 17-4-2008.
|
Ένα πράγμα για το οποίο ήσαν υπερήφανοι οι δυτικοί είναι η ικανότητά τους για οικονομική ανάπτυξη. Αν και θα έπρεπε να δούν πίσω από αυτή την ικανότητα, αυτό το ψυχολογικό στοιχείο που τους κατέστησε ικανούς για μια τέτοια ανάπτυξη, και όχι να προσκολληθούν στο αποτέλεσμα καθαυτό της υλικής ευημερίας. Μια αυξημένη θετικότητα σε σύγκριση με την παθητικότητα των ανατολικών λαών ή με άλλα λόγια μια αυξημένη νοητική διεργασία και επικέντρωση ήταν τα στοιχεία αυτά που κατέστησαν δυνατή τη δυναμική δραστηριότητα που οδήγησε στη σθεναρή διεκδίκηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έκφραση των οποίων είναι και η επιδίωξη της υλικής ευημερίας.